Kościół św. Jana Chrzciciela

Kościół św. Jana Chrzciciela w Załężu – kościół rzymskokatolicki, dawny parafialny pw. św. Jana Chrzciciela w Załężu z 1760 roku.

Świątynia znajduje się na szlaku architektury drewnianej województwa podkarpackiego (trasa VIII – jasielsko-dębicko-ropczycka).

Kościół św. Jana Chrzciciela w Załężu – kościół rzymskokatolicki, dawny parafialny pw. św. Jana Chrzciciela w Załężu z 1760 roku.

Świątynia znajduje się na szlaku architektury drewnianej województwa podkarpackiego (trasa VIII – jasielsko-dębicko-ropczycka).

Historia

W 1325 roku istniała już parafia w Załężu i należała do dekanatu w Zręcinie. Pierwszy kościół powstał zapewne w XIV wieku. Obecny pochodzi z 1760 roku. Konsekrowany przez przemyskiego biskupa pomocniczego Michała Sierakowskiego 7 października 1783. Znacznie przebudowywany: w 1883 roku dostawiono kaplice boczne; w 1951 usunięto ściany oddzielające nawę od kaplic bocznych, co przekształciło budowlę w trójnawową; w 1952 do południowej ściany prezbiterium dobudowano salkę katechetyczną; w 1960 roku wybudowano wieżę. Po zbudowaniu nowego kościoła w 2000 roku świątynia nieużytkowana kultowo. Trwa rozpoczęty w 2014 roku remont kościoła.

Architektura i wyposażenie

Jest to świątynia drewniana o konstrukcji zrębowej, orientowana, trójdzielna, posadowiona na kamiennych fundamentach. Do większej nawy głównej połączonej arkadami z nawami bocznymi przylega od strony wschodniej węższe prostokątne, zamknięte trójbocznie prezbiterium z zakrystią od północy i dobudówką od południa. Od strony zachodniej do korpusu nawy przylega wieża konstrukcji słupowo-ramowej z izbicą pozorną, z kruchtą w przyziemiu dekorowaną na zewnątrz pilastrami. Nad prezbiterium wieżyczka z sygnaturką, zwieńczona cebulastym hełmem z latarnią. Dach główny jednokalenicowy i pozostałe daszki kryte blachą. Ściany zewnętrzne pionowo oszalowane deskami.

Wewnątrz strop płaski z fasetą. Na ścianach i stropie polichromia o formach secesyjnych z 1777 roku, odnowiona w końcu XIX wieku. Nad wejściem wsparty na filarach chór organowy z wizerunkiem króla Dawida grającego na harfie. Ambona z wizerunkami ewangelistów na płycinach. Na wyposażeniu ołtarz główny i przy tęczy dwa drewniane boczne: północny z obrazem Trójcy Świętej i południowy św. Józefa z Dzieciątkiem. Do nowego kościoła przeniesiono natomiast inne cenne elementy wyposażenia pochodzące ze starszego kościoła:

• gotycki obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem w typie Hodegetrii, z około 1480 roku z ołtarza głównego;
• gotycki obraz Matki Bożej Apokaliptycznej na złotym tle, na desce, z donatorami herbu Radwan, z około 1480 roku z prezbiterium;
• drewniany krucyfiks z pierwszej połowy XVI wieku

Otoczenie kościoła

Kościół ogrodzony jest murem z bramą z 1870 roku wpisanymi do rejestru zabytków.