Synagoga w Dzierżoniowie

Synagoga w Dzierżoniowie – synagoga znajdująca się w Dzierżoniowie przy ulicy ulicy Ignacego Krasickiego 28.

Synagoga w Dzierżoniowie – synagoga znajdująca się w Dzierżoniowie przy ulicy ulicy Ignacego Krasickiego 28.

Historia

Synagoga została zbudowana w 1875 roku. W 1937 roku władze hitlerowskie zabroniły użytkowania synagogi przez gminę żydowską. W drodze licytacji została nabyta przez miejscowego ogrodnika. Po zakończeniu II wojny światowej, w czerwcu 1945 roku synagoga została nieodpłatnie przekazana Wojewódzkiemu Komitetowi Żydów w Rychbachu. Wkrótce została wyremontowana i ponownie dostosowana do potrzeb kultu religijnego.

9 maja 1946 roku w synagodze odbyło się uroczyste nabożeństwo żałobne w intencji Żydów, którzy zginęli podczas II wojny światowej. Po wydarzeniach z marca 1968 roku nabożeństwa odbywały się nieregularnie, a od 1980 roku zostały zupełnie zaprzestane. Od tego okresu synagoga stoi opuszczona i niszczeje. W 1989 roku przeprowadzono małe prace remontowe elewacji zewnętrznych.

W nocy z 19 na 20 października 2001 roku podczas Dni Kultury Żydowskiej nieznani sprawcy wymalowali rasistowskie napisy oraz wizerunki swastyk na murach synagogi. 23 lutego 2004 roku pożar strawił znaczną część synagogi, której straty przekroczyły 10 tysięcy złotych. Przyczyną pożaru było prawdopodobnie podpalenie. Wcześniej również powybijano szyby w oknach budynku.

W 2004 roku synagogą zainteresowała się Fundacją Beiteinu Chaj – 2004, założona przez Rafaela Blau, rodowitego dzierżoniowskiego Żyda, mieszkającego obecnie za granicą. Fundacja mimo że nie była właścicielką budynku, na własny koszt wykonała w nim szereg prac zabezpieczających, przede wszystkim remont zniszczonego podczas pożaru dachu. W kwietniu 2006 roku przeprowadzono kolejne prace zabezpieczające. Wewnątrz usunięto gruz, śmieci, pousuwane zostały szyby w oknach, zagrażające bezpieczeństwu, po których wnęki zostały zabite deskami, zostały założone rynny i rury spustowe. Do tej pory wejście do synagogi było możliwe jedynie poprzez okna na pierwszym piętrze, ponieważ drzwi główne i gospodarcze zostały zamurowane kilka lat wcześniej. Fundacja założyła ponownie drzwi gospodarze.

W styczniu 2007 roku synagoga została zakupiona przez Fundację Beiteinu Chaj – 2004, która starała się o jej zakup od ponad trzech lat. Po gruntownym remoncie w jej wnętrzu ma się znaleźć centrum integracyjno-kulturalne. 5 grudnia 2007 roku z inicjatywy fundacji zorganizowano w synagodze pierwsze od kilkunastu lat spotkanie inaugurujące święto Chanuki, w którym udział wzięło kilkudziesięciu mieszkańców miasta oraz członków lokalnej społeczności żydowskiej.

Architektura

Murowany z cegły, trójkondygnacyjny, częściowo podpiwniczony budynek synagogi wzniesiono na planie prostokąta w stylu neogotycko-neoromańskim.

Wewnątrz, na parterze znajdowały się kuchnie i pokoje, a na piętrze obszerna główna sala modlitewna, którą z trzech stron otaczają galerie dla kobiet wsparte na drewnianych kolumnach o korynckich kapitelach. Na ścianie wschodniej zachowała się drewniana oprawa Aron ha-kodesz, którą wieńczy okulus. Zachował się również cały wystrój zewnętrzny.

• Synagoga jest obiektem, który stanowi wartość zabytkową. Została ona wpisana do krajowego rejestru zabytków nieruchomych pod numerem 1399/WŁ w dniu 7 marca 1994 roku.