Port w Ustce

Port Ustka – port morski nad Morzem Bałtyckim w ujściu rzeki Słupi w mieście Ustka w woj. pomorskim. Port obsługuje głównie statki turystyczne i jednostki sportowe.

Port Ustka – port morski nad Morzem Bałtyckim w ujściu rzeki Słupi w mieście Ustka w woj. pomorskim. Port obsługuje głównie statki turystyczne i jednostki sportowe.

Działalność

W 2006 roku obroty ładunkowe w porcie Ustka wynosiły 7,2 tys. ton, z których 6,9 tys. ton w obrocie wewnątrzkrajowym, a 0,3 tys. ton w międzynarodowym obrocie morskim. Przeładowano 5,0 tys. ton drobnicy oraz 2,2 tys. ton ropy i przetworów naftowych.

Ruch graniczny w porcie odbywa się poprzez morskie przejście graniczne Ustka.

Infrastruktura

W 2006 roku całkowita długość nabrzeży w porcie Ustka wynosiła 822 m, z czego 586 m to nabrzeża przeładunkowe. Wszystkie nabrzeża w porcie nadawały się do eksploatacji.

Obecne granice portu zostały w 2005 roku.

Historia portu

Jego geneza w funkcji portu sięga pewnie IX w., urządzenia portowe obok warowni to przewłoka. Port w innym rozumieniu sięga roku 1337, kiedy to w miejsce celowego wypłycenia rzeki pogłębiono koryto i zbudowano pierwsze falochrony.

Budowa pierwszych falochronów

Falochrony w wejściu do usteckiego portu zaczęto budować już po 1337 roku, po podpisaniu umowy ze Święcami. Jednak na tym pierwszym etapie sam rozładunek i załadunek statków odbywał się w przystani, w Słupsku. Przeciągano tam statki rzeką Słupią.

Powstały falochrony o długości ok. 53 m. W 1419 roku falochrony przedłużono o 40 m. Była to konstrukcja z kaszyc ustalanych na miejscu przez drewniane pale. Pobudowano też wtedy drewniane wzmocnienia brzegu kanału rzeki; zachodni brzeg wzmocniono na 280 m, wschodni wzmocniono na 320 m. Aby uzyskać należytą głębokość wejścia do rzeki właśnie te mola stanowiły przedłużenie konstrukcyjne umocnień brzegowych. Najważniejszą jednak częścią inwestycji były ścieżki na obu stronach rzeki Słupi, służące ludziom do ciągnięcia jednostek od morza do Słupska. W Słupsku była przystań, tu statki rozładowywano (najpierw ze względu na zanurzenie były to: szkuty i krajery). Ze źródeł wynika, że przestano ciągnąć po rzece łodzie (statki o małym zanurzeniu) dopiero w XVI w., jakkolwiek nie przestano spławiać Słupią np.: drewna. Port w Ustce przechodził swoje ciężkie chwile, bez obsługi bądź z minimalną obsługą statków, co i rusz niszczone przez sztormy falochrony. Powodem tego był brak funduszy miejskich na zainwestowanie w należytą drogę wodną i zainwestowanie w urządzenia portowe. W 1759 roku następuje całkowite rozmycie falochronów. Decyzją Fryderyka Wilhelma II następuje odbudowa portu w połowie XVIII wieku. Pobudowano palisadę na brzegu wschodnim oraz umocnienie na brzegu zachodnim.

Rozbudowa portu w Ustce

Faktyczną, dającą wymierne efekty, rozbudowę portu podjęto dopiero w latach 1809-10. Nastąpiła odbudowa falochronu wschodniego do 53 m, przy pomocy kaszyc. Odbudowano i wzmocniono prawy brzeg Słupi stykający się z nasadą falochronu. W latach 1818-20 wydłużono falochron do 76 m, naprawiono wschodni brzeg Słupi.

Dopiero przejście portu pod administrację państwową 22 grudnia 1831 i tym samym finansowanie całkowite wszelkich prac przez skarb państwa powoduje zapoczątkowanie robót już w 1834 r. W latach 1834-63 wydano na inwestycje 600 000 marek – tyle kosztował 1. etap rozbudowy portu.

Drugi etap rozbudowy portu w Ustce ma miejsce w latach 1864-1903. Najważniejszymi sprawami remontowymi było zapewnienie nieustannego pogłębiania portu i budowa masywnych falochronów, odpornych na sztormy.

Światło nawigacyjne w porcie jest od 1871 r., jest to latarnia naftowa (później z soczewką Fresnela) wciągana na maszt, przy stacji pilotów. Podlegało to światło ciągłym modyfikacjom, latarnia morska z białym światłem, na wys. 11,2 m, emitowała już białe światło przerywane od 1904 roku.

W ciągu tych lat do 1945 roku przeprowadzono jedynie kosmetyczne prace przy urządzeniach w porcie. Były plany rozbudowy portu w Ustce, nawet podjęto już pierwsze roboty, np. budowa mola. Niemcy jednak zarzucili przedsięwzięcie budowy wielkiego portu w Ustce, po zdobyciu Gdańska w 1939 roku.

W 1961 roku Minister Żeglugi formalnie ustanowił port morski w Ustce.

Również w okresie lat 70. XX w. istniały plany powstania dużej stoczni w Ustce, do tego potrzebny był duży port- prace ziemno- budowlane jednak nigdy nie zostały podjęte na większą skalę.

Falochrony zostały wzmocnione w latach 80. i 90. XX w.

W latach 1989–1993 przy porcie funkcjonował wolny obszar celny o powierzchni 8,12 ha.

Literatura

• Anderson, Baugeschichte des Hafens von Stolpmünde, "Zeitschrift für Bauwesen" 1897.
• J. Lindemajer, T. Machura, Z. Szultka, Dzieje Ustki, Słupsk 1985 r.
• Krystyna Pieradzka, Walki Słowian na Bałtyku w X-XII wieku, Wyd. Min. Obr. Nar., Warszawa 1953
• Piotrowski Klemens, Z historii portów Kołobrzegu, Darłowa i Ustki, zeszyty naukowe Politechniki Szczecińskiej, nr 30, 1962
• Święchowski Zygmunt, Mertka Józef, Z dziejów Słupska i Ustki, Poznań, Słupsk, 1958
• Stolpmünder Chronik, Verfaßt im Jahre 1936 von WALTER DOMINICK, Herausgegeben anläßlich des Patenschaftstreffens in Glückstadt am 9. und 10. Mai 1959, von Dr. Walter Kuschfeldt Verlag: Stolper Heimatkartei, Lübeck Druck: Eugen Radtke, Lübeck
• Zbigniew Szopowski, Małe porty Pomorza Zachodniego w okresie do drugiej wojny światowej, Warszawa- Poznań 1962, PWN.
• Piotr Konarski; Dolna Słupi i jej ujście, Słupia nr 8, Słupsk 2003