Wieża Piastowska – okrągła wieża wolno stojąca w południowo-wschodnim narożniku nieistniejącego obecnie Zamku Piastowskiego w Opolu. Pełniła niegdyś funkcję strażnicy na wyspie Pasiece, od północy sąsiaduje z nią Ostrówek – średniowieczna osada – gród obronny Opolan.
Wieża jest jednym z najstarszych zabytków architektury obronnej w Polsce – zbudowano ją około 1300 r. za rządów księcia Bolka I opolskiego jako stołp zamku książęcego opolskiego księcia Kazimierza I opolskiego. Była na owe czasy budowlą ogromną i nowoczesną, bo zbudowaną z cegły. Budowla jest postawiona na fundamencie z kamienia polnego, mającym głębokość 6 m. Szerokość murów w dolnej partii wieży dochodzi do 3 m. Do wieży pierwotnie wchodzono przez otwór na wysokości 9 m (obecnie zamurowany) po drewnianym ganku połączonym z murami zamku. Wewnątrz wieży mieściły się loch, kuchnia, izba, sala i wartownia.
W XX w. władze rejencji opolskiej uznały zamek za mało użyteczny oraz kosztowny w utrzymaniu i postanowiły go zburzyć. Dzięki ostrym sprzeciwom polskiego mieszczaństwa w Opolu oraz działaczy Związku Polaków w Niemczech udało się jedynie ocalić wieżę zamkową tego zabytku. W 1928 r. zamek został zburzony, a zachowaną wieżę wkomponowano w projekt planowanego gmachu rejencji opolskiej, obecnie siedziby Urzędu Wojewódzkiego.
Hełm wieży często ulegał przebudowie, lecz same mury były bardzo trwałe. Wieża przetrwała wielki pożar Opola w 1615 roku, lecz w trakcie pożaru w 1739 r. zniszczeniu uległ pierwotny, stożkowaty hełm, który zastąpiono blankami. Później umieszczono na wieży stożkowaty hełm z granitowym szpicem, a w 1906 r. zamieniono go na dach namiotowy, pokryty dachówką. W 1934 r. dach zastąpiono cynkowym stożkiem z orłem projektu prof. Giesa. W 1957 r. nadbudowany został 11-metrowy graniasty hełm: wraz z nim wieża ma 42 m wysokości. W 1962 r. na wieży umieszczono ostrosłupową iglicę, ozdobioną orłem piastowskim, wykonanym przez Mariana Nowaka.
Na skutek nierównego osiadania fundamentów Wieża Piastowska jest lekko przechylona. Obecne odchylenie od pionu wynosi ok. 1,5 stopnia. Zabytkowi towarzyszyły przez lata wykopaliska osad słowiańskich z X i XI wieku, odkryte przy budowie amfiteatru opolskiego. Wykopaliska te zostały zakopane.
W ostatnich latach planowano kolejną modernizację i zadaszenie hełmu wieży oraz wprowadzenie ogrzewania.
Wieża jest udostępniana zwiedzającym od wtorku do niedzieli (również w święta) w godzinach: 10–13 i 14–17. |