Ulica Dolna

Ulica Dolna w Warszawie - jedna z ulic łączących Górny i Dolny Mokotów, biegnąca od zbiegu ulic Sobieskiego, Chełmskiej i Belwederskiej do ul. Puławskiej. Nazwa związana jest z biegiem ulicy (ze Skarpy warszawskiej do Wisły).

Ulica Dolna w Warszawie - jedna z ulic łączących Górny i Dolny Mokotów, biegnąca od zbiegu ulic Sobieskiego, Chełmskiej i Belwederskiej do ul. Puławskiej. Nazwa związana jest z biegiem ulicy (ze Skarpy warszawskiej do Wisły).

Historia

Obecna ulica Dolna powstała jako biegnąca wąwozem strumienia droga łącząca Górny Mokotów z Sielcami i powstałą nieco później ul. Czerniakowską. Wraz ze swoim początkowym odcinkiem zwanym niegdyś ul. Książęcą (obecna ul. Chełmska) pojawiła się na mapach w roku 1808. W rejonie Skarpy warszawskiej biły źródła zasilające w wodę kilka przepływających w okolicy strumieni; część z nich przepływała po obu stronach późniejszej Dolnej.

Przełom stuleci przyniósł uregulowanie drogi, wraz z jednoczesnym nadaniem obecnej nazwy. Górny odcinek ulicy należał już wtedy do dóbr Mokotów; niżej położony fragment - do licznych kolonii i osiedli, takich jak Kokoszka, Efir czy Budnówka.

Najwcześniej wzniesionymi przy Dolnej obiektami były wystawione w roku 1862 u zbiegu z ul. Puławską zabudowania Instytutu Moralnie Zaniedbanych Dzieci, potem - Pogotowia Opieki dla Dzieci. Wybudowano je na tarasie wzmocnionym murem oporowym, w którym po roku 1930 umieszczono obudowę źródła w formie morskiego potwora, wykonaną z brązu. Nad nim umieszczono płaskorzeźbę przedstawiającą syrenę, (obecnie rozkradzione, dziura po morskim potworze i poidełku) całość zaś otoczył wykonany z granitu basen.

Przed rokiem 1914 powstały pierwsze domy mieszkalne, nacechowane skromną stylistyką przedmieść Warszawy; w roku 1916 rejon ulicy Dolnej i nią samą przyłączono do miasta.

Po tym okresie zainstalowano kanalizację i elektryczne oświetlenie ulicy; pojawiły się też zakłady przemysłowe - wyczuwalna w całej okolicy fabryka eteru Synthesa, oraz Fabryka Wyrobów Galanteryjnych "Trocas". Po roku 1930 wybudowano jeszcze gmach szkoły powszechnej oraz kilka przeciętnych czynszówek, utylitarnych i zbudowanych z myślą o zysku.

W roku 1939 pod bombami padła część hali fabryki Synthesa, odbudowanej dość szybko - w okresie 1940-41; pozostała zabudowa ulicy została wypalona.

Po roku 1945 rozebrano część uszkodzonych kamienic oraz zabudowania obu fabryk. Szczęśliwie ocalały gmachy Instytutu Higieny Psychicznej pod nr. 42, w okresie powojennym częściowo nadbudowany i pozbawiony wystroju architektonicznego.