Rezerwat Jezioro Kalejty

Przewodnik
Mapa
Atrakcje

Rezerwat przyrody Jezioro Kalejty − rezerwat przyrody położony na terenie gmin Nowinka i Płaska w województwie podlaskim, w zachodniej części Puszczy Augustowskiej. Przedmiotem ochrony są wartości przyrodnicze Jeziora Długiego Augustowskiego (dawna nazwa: Kalejty) oraz swoiste cechy krajobrazu, typowe dla środkowej części Puszczy Augustowskiej.

Czytaj dalej

”

Położenie i obszar

Większość rezerwatu położona jest w gminie Nowinka, niewielki fragment na wschodzie - w gminie Płaska. Rezerwat znajduje się na terenie nadleśnictwa Szczebra. Położony jest kilkaset metrów na północ od brzegu Jeziora Białego Augustowskiego, będącego administracyjną granicą Augustowa, i ok. 5 km od centrum miasta. Od północy rezerwat graniczy z wsią Strękowizna, od zachodu z gruntami PKP (linia kolejowa nr 40) i gruntami wsi Szczebra. Przez teren rezerwatu przebiegają drogi gruntowe: jedna publiczna, jedna gminna oraz szereg dróg leśnych. Na obszarze rezerwatu zlokalizowane są też ścieżki edukacyjne.

Rezerwat obejmuje Jezioro Długie Augustowskie o powierzchni 159,7 ha oraz otaczające lasy o powierzchni 580,97 ha. Według aktu powołującego ogólna powierzchnia rezerwatu wynosi 740,67 ha. Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody podaje 763,51 ha (różnice wynikają z innej metodologii pomiaru i wliczania). Długość granic rezerwatu to 21,95 km.

Położenie rezerwatu według podziału przyrodniczo-leśnego:

kraina: Mazursko-Podlaska
- dzielnica: Suwalsko-Augustowska

Geologia

Obszar rezerwatu ma dość jednorodną budowę geologiczną - jest częścią sandrowej Równiny Augustowskiej. Dominują gleby rdzawe. W nieregularnych zagłębieniach w zachodniej i wschodniej części rezerwatu, dolinach rzeczek oraz tarasach jeziora znajdują się gleby bagienne i pobagienne powstałe z utworów organicznych (głównie torfów wysokich).

Wody

Środkową część rezerwatu zajmuje Jezioro Długie. Ma ono nieregularny kształt, wydłużony ze wschodu na zachód. Akwen składa się z 3 odnóg (Wołowe, Kalejty, Ślepe), rozdzielonych długimi, wąskimi cyplami. Linia brzegowa jest silnie rozwinięta. Brzegi mają niezbyt strome krawędzie. Dostępne są w 80%, pozostałe części są zatorfione. Na jeziorze położona jest wyspa o pow. 0,25 ha porośnięta mieszanym drzewostanem z dominującą 80-letnią olszą i domieszką 125-letniej sosny.

W rezerwacie znajdują się też 3 jeziora dystroficzne, określane na Suwalszczyźnie jako suchary. Są to Jez. Ślepe I i Jez. Ślepe II w oddziale 165 obrębu Szczebra (płn.-zach. część rezerwatu) oraz jeziorko bez nazwy w oddziale 71 obrębu Przewięź (płd.-wsch. część rezerwatu).

Przez zachodnią część rezerwatu przebiega rzeczka Dłużanka, wypływająca z Jeziora Długiego i wpadająca do rzeki Blizna.

Flora

Drzewostany zajmują prawie 76% powierzchni rezerwatu. Najbardziej rozpowszechnionym zbiorowiskiem jest bór brusznicowy. W tarasie rzeczki Dłużanki występują rzadkie w puszczy bory mieszane torfowcowe o charakterze borealnym. Według typologii leśnej największą powierzchnię zajmuje bór świeży (prawie 75% pow. leśnej). Następne są: bór bagienny (ponad 7%) i bór mieszany świeży (prawie 6%). Pozostałe siedliska nie zajmują więcej niż 3% powierzchni. Przeważają drzewostany z panującą sosną. Starodrzew w wieku pow. 100 lat (czasami dochodzący do 170 lat) zajmuje ok. 35% pow. Stare sosny, rosnące często nad brzegiem, mają ciekawe ukształtowanie i są jedną z atrakcji rezerwatu.

Zespoły roślinności występujące na terenie rezerwatu:

świerkowo-sosnowy bór brusznicowy (Vaccinio vitis-ideae - Pintum) - z runem złożonym głównie z borówki czarnej i borówki brusznicy. Występuje tu również: sasanka otwarta, widłak goździsty, widlicz spłaszczony, tajęża jednostronna, pomocnik baldaszkowy, arnika górska. Zajmuje on największą powierzchnię,
dębowo-sosnowy bór mieszany ( Querco roboris - Pinetum) - występuje miejscami na stokach wyniesień otaczających jezioro, zajmuje nieduże powierzchnie. Jest tu kilka rzadkich gatunków runa: miodunka wąskolistna, jaskier wielokwiatowy, turówka leśna, dąbrówka piramidalna.
bór bagienny (Vaccinio uliginosi - Pinetum) - w zachodniej części rezerwatu, na obrzeżach zatorfionych obniżeń, z udziałem bagna zwyczajnego Ledum palustre i borówki bagiennej
torfowisko wysokie - to dawne zatoki jeziora z rzadkim skarłowaciałym drzewostanem sosnowym i runem: wełnianka pochwowa, żurawina błotna, żurawina drobnolistkowa, modrzewica zwyczajna
łęg jesionowo-olszowy - w zatorfionej dolinie strumienia prowadzącego wodę z jeziora Kalejty do rzeki Blizny. Dominuje tu szczyr trwały
ols porzeczkowy (Ribeso nigri - Alnetum)
las mieszany torfowcowy (Betulo pubescentis - Piceetum) - porasta go świerk brzozy omszonej, olsza czarna, listera sercowata, widłak jałowcowaty, wroniec widlasty i wawrzynek wilczełyko.
zespół turzycy bagiennej (Caricetum limosae) - we wschodniej części rezerwatu, z rzadkimi gatunkami: bagnica torfowa, rosiczka długolistna, przygiełka biała, pływacz średni, pływacz drobny, turzyca dwupienna, kłoć wiechowata.