Muzeum Archidiecezjalne w Poznaniu

Muzeum Archidiecezjalne w Poznaniu – muzeum gromadzące szeroko rozumiane dzieła sztuki religijnej i przedmioty świadczące o duchowości człowieka. Jedna z najstarszych tego typu instytucji w kraju i jedna z pierwszych placówek muzealnych w Poznaniu.

Muzeum Archidiecezjalne w Poznaniu – muzeum gromadzące szeroko rozumiane dzieła sztuki religijnej i przedmioty świadczące o duchowości człowieka. Jedna z najstarszych tego typu instytucji w kraju i jedna z pierwszych placówek muzealnych w Poznaniu.

Historia

Założone zostało w ostatnim dziesięcioleciu XIX wieku (w latach 1894-1898) przez ówczesnego arcybiskupa gnieźnieńsko-poznańskiego Floriana Stablewskiego. W latach 2006 i 2007 dzięki pomocy funduszy europejskich budynek został gruntownie wyremontowany i w całości zaadaptowany na cele wystawiennicze, po wcześniejszym przeniesieniu Archiwum Archidiecezjalnego do sąsiedniego budynku. Aktualna powierzchnia ekspozycyjna wynosi 1400 m². Prezentowanych jest na niej 785 dzieł sztuki ułożonych w ciągi chronologiczne, stylowe i tematyczne.

Zbiory

Intencją założyciela było, aby w Muzeum "znalazły bezpieczne i odpowiednie pomieszczenie wszystkie bez wyjątku działy sztuki kościelnej jak: stare obrazy, rzeźby, przedmioty ze złota, srebra, cyny, miedzi i mosiądzu, ze szkła i kości, dawne emalie, starożytne materie, tkaniny, hafty, a dalej okazy stolarszczyzny kościelnej, wyroby ślusarskie i kowalskie, słowem wszelkie zabytki minionej przeszłości, czysto artystyczną czy historyczną wartość mające."
Ta myśl przyświeca i dzisiejszym opiekunom, a nawet nieco się rozszerza. Dzieje się tak za sprawą darów przekazywanych do Muzeum przez proboszczów, ale także przez osoby świeckie. Wśród owych darów są niejednokrotnie całe kolekcje zbierane przez lata i pod koniec życia ofiarowywane muzeum.
Zdecydowanie najcenniejszym obiektem jest Miecz świętego Piotra W „Kronice biskupów poznańskich” Jan Długosz opisuje go jako miecz, którym św. Piotr podczas pojmania Chrystusa w Ogrodzie Oliwnym odciął Malchusowi (słudze arcykapłana) ucho, a który ofiarowany został, w 968 roku, biskupowi Jordanowi, pierwszemu, wysłanemu przez papieża do Poznania biskupowi, wkrótce po chrzcie Polski. Miecz ten przez stulecia traktowany jak relikwia, przechowywany był w skarbcu Katedry Poznańskiej, a od połowy lat 90-tych XX w. eksponowany jest w Muzeum Archidiecezjalnym.

Zbiory podzielić można na:

- kolekcję malarstwa i rzeźby gotyckiej - 21 kwater malarskich i 179 rzeźb z XIV, XV i XVI wieku, pełen obraz sztuki wielkopolskiej tamtych wieków, ołtarze z Grabowa Królewskiego, Krotoszyna, Marcinek, Brodów, Gostynia, Głuchowa, Madonny z Ołoboku, Łukowa, Mądrego, Niechłodu, Piety z Jeżewa, Nowego Miasta, Ceradza, Ukrzyżowany z Dolska, Kamionnej oraz kolekcja kanonika Munzenbergera.

- kolekcję sztuki nowożytnej - dzieła polskie, włoskie, niemieckie, hiszpańskie, dzieła malarzy takich jak: Antoni van Dyck, Jacoppo Ligozzi, Federico Baroccio, Orazio Borgianni, Guido Reni, Francesco da Ribalta, Sebastiano del Piombo, Poperini, Bartłomiej Strobel, Wlastimil Hofman, Oskar Sosnowski, Władysław Marcinkowski, czy Marcin Rożek.

- kolekcję portretów - portrety męskie, kobiece, dostojników kościelnych, urzędników państwowych i postaci historycznych: Mikołaja Kopernika, Augusta III Sasa, Stanisława Augusta Poniatowskiego, Stanisława Małachowskiego, Adama Mickiewicza, portrety pędzla Teodora Axentowicza i Leona Wyczółkowskiego.

- kolekcję argenteriów - wyroby ze srebra, a wśród nich - monstrancje, kielichy, pateny, cyboria, krzyże, relikwiarze, kadzielnice, dystynktoria kościelne, wota, wykonane w przeważającej części przez wielkopolskich złotników.

- kolekcję tkanin - stroje liturgiczne i paramenty kościelne: ornaty, dalmatyki, kapy, stuły, manipularze, mitry, wela, bursy, palki wykonane z różnych tkanin i przyozdobione różnymi rodzajami haftów. Obok tego polskie pasy kontuszowe z najlepszych XVII i XVIII wiecznych persjarni w Polsce, tkaniny dekoracyjne takie jak gobeliny i makaty oraz damskie suknie, szale i halki.

- kolekcję porcelany, szkła, sreber użytkowych - z XIX wiecznych europejskich wytwórni