

Krakowskie Przedmieście – jedna z najbardziej reprezentacyjnych ulic w Warszawie, stanowiąca północny odcinek Traktu Królewskiego, biegnący od Zamku Królewskiego na południe w kierunku Łazienek. Administracyjnie znajduje się w dzielnicy Śródmieście. OpisZa punkt początkowy ulicy przyjmuje się pomnik Mikołaja Kopernika: tu Nowy Świat przechodzi w Krakowskie Przedmieście – po zachodniej stronie ulicy sąsiadują ze sobą bezpośrednio budynki z adresami Nowy Świat 69 i Krakowskie Przedmieście 1. W swoim biegu Krakowskie Przedmieście spotyka i krzyżuje się z następującymi ulicami:
Cała ulica jest jako założenie urbanistyczne wpisana do rejestru zabytków (nr rej. 205 z 1 czerwca 1965). W 1994 Trakt Królewski w Warszawie wraz z historycznym zespołem miasta i Wilanowem został uznany za pomnik historii. Krakowskie Przedmieście przechodziło remont zakończony w lipcu 2008 roku. W niedzielę 13 lipca 2008 r. nastąpiło otwarcie Krakowskiego Przedmieścia przy kościele św. Anny. HistoriaPrzedmieścia przy Bramie Krakowskiej zaczęły się tworzyć już w XIV wieku, natomiast przy nich w 1454 roku powstał kościół bernardynów. Wówczas teren przed murami zaczęto nazywać placem Bernardyńskim (dziś tak nazywa się plac na Czerniakowie). Drewniane domostwa budowali tutaj różnorodni rzemieślnicy, powstały cegielnie, ukształtowały się dwie odnogi placu, gdzie wschodnia prowadziła do najstarszej warszawskiej jurydyki należącej do proboszcza kolegiaty: Dziekanki. Tak zwany plac Bernardyński (lub Bernardyńskie Przedmieście) był wcześniej nazywany Czerskim Przedmieściem, a potem Krakowskim Przedmieściem, gdyż był początkiem traktu łączącego Warszawę pierwotnie z Czerskiem, a następnie z Krakowem. Droga ta stała się też świetnym miejscem do budowy reprezentacyjnych pałaców magnaterii oraz rodziny królewskiej, było też znakomitym miejscem triumfalnych wjazdów do miasta (między innymi wjeżdżali tędy hetman Stefan Czarniecki czy Jan III Sobieski) oraz hołdów składanych przez Prusy Książęce i Inflanty. W I połowie XVII w. przybrała formę traktu od Kaplicy Moskiewskiej, będącej panteonem chwały oręża polskiego i tryumfów militarnych króla Zygmunta III Wazy do projektowanego "Forum Wazów", z którego została zrealizowana jedynie kolumna króla Zygmunta. Mniej więcej w XVII wieku od Krakowskiego Przedmieścia odchodziły tylko uliczki Krótka (nieistniejąca dziś, na wysokości kamienicy nr 59) oraz Rzeźnicza (dziś Bednarska). W 1683 roku ustawiono figurę Matki Boskiej Pasawskiej. W XVIII wieku ukształtowały się nazwy Szerokie Krakowskie Przedmieście (dla dawnego placu Bernardyńskiego) oraz Wąskie Krakowskie Przedmieście (dla pozostałego odcinka). Około 1762 roku ulica była już całkowicie wybrukowana, a do 1855 roku uzyskała oświetlenie gazowe. Krakowskie Przedmieście zawsze było świadkiem demonstracji, szczególnie podczas zaborów – szczególnym wydarzeniem była manifestacja z 27 lutego 1861 roku, kiedy to rosyjskie wojsko zaczęło strzelać do manifestantów, zabijając pięć osób. Pogrzeb tych pięciu poległych, odbyty 1 marca, zamienił się w ogromną manifestację narodową – kondukt pogrzebowy przeszedł z kościoła św. Krzyża przez plac Saski, Wierzbową, Bielańską i Nalewki na Powązki. Krakowskie było też świadkiem demonstracji studenckich 1968 roku oraz spotkania papieża Jana Pawła II z młodzieżą w 1979 roku (przed kościołem św. Anny). W 1865 roku rozebrano kamienice pośrodku Szerokiego Krakowskiego Przedmieścia tworząc większą przestrzeń, organizując skwer i fontannę (dziś znajdującą się pod kinem Muranów), w 1866 roku ruszyła tędy linia tramwaju konnego łączącego dworce Wiedeński (Główny) z Terespolskim (Wschodnim). W 1887 roku do Krakowskiego Przedmieścia przebito Miodową. Ulica stała się reprezentacyjną arterią miasta, znajdowały się tu najlepsze sklepy, spacerowali tędy najznakomitsi ludzie. W 1907 roku uruchomiono oświetlenie elektryczne i tramwaj elektryczny. W okresie okupacji hitlerowskiej trakt przyjął nazwę Krakauer Strasse. Pierwsze zniszczenia przyniosła kampania wrześniowa, a największe straty spowodowało Powstanie Warszawskie. Pomimo zniszczenia ponad 3/4 zabudowy Krakowskie Przedmieście odniosło proporcjonalnie mniejsze straty niż pozostała część zabytkowej Warszawy. Kościół Wizytek, Karmelitów, Pałac Namiestnikowski, Hotel Bristol i Dom bez Kantów odniosły tylko niewielkie uszkodzenia. Szereg budynków została spalona, ale solidne mury nie zawaliły się. Po wojnie większość zabytków odbudowano, w niektórych przypadkach przywracając im wcześniejszą, XVIII-wieczną szatę architektoniczną. Braki w zabudowie uzupełniono nowymi obiektami (np. Nowa Dziekanka) zazwyczaj harmonizującymi z dotychczasową zabudową. Wyjątkiem pozostał zbyt niski i wadliwy urbanistycznie tzw. Kopnięty Dom (Krakowskie Przedmieście 9) na miejscu Kamienicy Beyera. Większość prac rekonstrukcyjnych zakończono do 1951 roku. W okresie komunizmu ta ważna i reprezentacyjna arteria Warszawy straciła jednak swój reprezentacyjny charakter, stając się zaniedbaną miejską ulicą. Dopiero w 2004 roku prezydent miasta postanowił, że arteria ta musi powrócić do dawnej funkcji i stać się reprezentacyjnym deptakiem. Prace trwały dwa lata. Ich pierwszy etap obejmujący modernizację południowej części ulicy rozpoczął się 22 września 2006 i trwał do maja 2007 (komunikacja miejska wróciła tu dopiero po rozpoczęciu roku akademickiego 1 października 2007). 25 sierpnia 2007 rozpoczęto prace nad drugą, północną częścią, które zakończyły się 13 lipca 2008. Projektantem przebudowy Krakowskiego Przedmieścia był Krzysztof Domaradzki. Ulica po remoncie stała się szerokim deptakiem z wąską jezdnią pośrodku dostępną tylko dla komunikacji miejskiej oraz taksówek. Nawiązując do wyglądu ulicy na obrazach Canaletta użyto specjalnego, żółtawego granitu sprowadzonego z Chin, aby imitował kolor nawierzchni z XVIII wieku. Oprócz tego użyto także granitu szwedzkiego (czerwony) oraz strzegomskiego (szary). Na nowym Krakowskim Przedmieściu pojawił się także nowe, stylizowane ławki, pachołki, kwietniki, latarnie-pastorały, zasadzono kilkadziesiąt drzew, postawiono cztery kubiki z reprodukcjami obrazów Canaletta oraz brązową tablicę wskazującą oś Saską. Ulica nie została w pełni przystosowana dla niepełnosprawnych. Ważniejsze obiektyKrakowskie Przedmieście jest jedną z najcenniejszych zabytkowo i najpiękniejszych ulic Warszawy. Na Krakowskim Przedmieściu znajdują się m.in.: Strona nieparzysta:
Strona parzysta:
Budynki nieistniejące
Linki zewnętrzne
|