Archikatedra św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty
Czytaj dalej
Archikatedra św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty – największy kościół w Lublinie, pełniący funkcję kościoła archikatedralnego Archidiecezji lubelskiej, jest perłą baroku na Lubelszczyźnie. HistoriaXVI–XVIII w.Archikatedra powstała w XVI wieku na ziemiach należących do Andrzeja Tęczyńskiego. Sprowadził on do Lublina zakon jezuitów. Kościół ufundował Bernard Maciejowski. Budowę rozpoczęto w 1586 według projektów Jana Marii Bernardoniego i Józefa Bricca (Giuseppe Brizio). Ukończono ją w 1625. Została już zbudowana w barokowym stylu, mimo to w pewnych miejscach można się doszukać detali renesansowych. Jezuici postanowili wybudować kompleks budynków dla szkoły i kolegium, które postanowili prowadzić. Budynki usytuowane były wzdłuż ulicy Jezuickiej oraz wokół dzisiejszego placu Katedralnego. Stykały się z gmachem katedry, przez co wewnątrz utworzył się dziedziniec. Całość wkomponowana była w mury obronne, przez co okna katedry musiały znajdować się powyżej linii murów z powodów bezpieczeństwa. W tym okresie była to świątynia jednonawowa z ołtarzami bocznymi. W 1752 kościół został odbudowany w stylu barokowym po pożarze. W 1757 wnętrze świątyni pokryto iluzjonistycznymi freskami przez nadwornego malarza Augusta III Sasa, Józefa Meyera. Po kasacji zakonu w 1773 w wyniku utworzenia Komisji Edukacji Narodowej z Lublina ustąpili jezuici. Kościół i klasztor przejęli ojcowie trynitarze. Nie mieli oni jednak żadnych pieniędzy na utrzymanie świątyni, przez co kościół oraz dawne zabudowanie kolegium jezuickiego popadały w ruinę. W 1797 świątynia pełniła funkcję magazynu na zboże. XIX–XX w.W 1805 utworzono diecezję lubelską. Na jej siedzibę wybrano dawny kościół jezuitów. W 1815 rozpoczęto wyburzanie gmachów kolegium jezuickiego. Gruz użyto do budowy szosy zamojskiej (obecnie ul. Kardynała Stefana Wyszyńskiego). Gmachy znajdujące się przy ul. Jezuickiej oraz graniczące z furtą klasztorną, przeznaczono na szkołę wojewódzką. Swego czasu uczęszczał do niej Józef Ignacy Kraszewski, nie otrzymał jednak promocji do następnej klasy. Furtę klasztorną, która już w 1627 została podwyższona i umieszczono na niej dzwony przebudowano w stylu neogotyckim i nazwano Wieżą Trynitarską. W 1821 Antonio Corazzi zaprojektował nową fasadę, utrzymaną w klasycystycznym stylu. Przed wejściem do świątyni umieścił sześciokolumnowy portyk z balkonem. Kolejna przebudowa nastąpiła w 1878. Odnowiono wtedy wnętrze kościoła a sześciokolumnowy portyk zmieniono na czterokolumnowy. Balkon zastąpiono frontonem. W wyniku zniszczeń podczas II wojny światowej budynki dawnego kolegium ostatecznie przestały pełnić funkcje oświatowe i przez wiele lat stały puste. Obecnie znajduje się tam Archiwum Państwowe. Sama katedra straciła jedną z wież. Z inicjatywy kardynała lubelskiego Stefana Wyszyńskiego, katedrę odbudowano. Powrócono do projektu Corazziego z sześciokolumnowym portykiem i balkonem. Na froncie świątyni umieszczono sgraffito z biskupim wezwaniem Stefana Wyszyńskiego - Soli Deo (Bogu jedynemu). Na początku XXI wieku rozpoczęto renowację wnętrza archikatedry. Kalendarium
Wnętrze archikatedryWnętrze naw pokryte jest freskami wykonanymi głównie przez Jana Meiera. W prezbiterium znajduje się XVII w. ołtarz wykonany z czarnej gruszki libańskiej, obecnie w swoim oryginalnym hebanowym kolorze, znajdują się w nim złote rzeźby świętych. W prezbiterium wiszą również dwa barokowe obrazy, Ostatnia wieczerza i Uczta Heroda. W kaplicach bocznych oprócz fresków możemy zobaczyć figury świętych, między innymi Ignacego Loyoli oraz obrazy. W ołtarzu bocznym przy lewej nawie wisi obraz Matki Boskiej Płaczącej. 3 lipca 1949 obraz płakał krwawymi łzami, które zostały zebrane i umieszczone w jednym z kamieni w koronie Maryi. W kaplicy Najświętszego Sakramentu znajduje się cudowny Krzyż Trybunalski, znajdujący się pierwotnie w kościele św. Michała Archanioła. W Zakrystii Akustycznej oraz w sąsiednim skarbcu eksponowane są cenne zbiory przedmiotów liturgicznych. W obydwu pomieszczeniach znajdują się iluzjonistyczne freski Meiera, przedstawiające tryumf wiary nad herezją oraz jeźdźca Apokalipsy. Stojąc w rogu Zakrystii Akustycznej można usłyszeć szept osoby znajdującej się w innym rogu pomieszczenia. Podobno biskup lubelski chciał mieć możliwość podsłuchiwania rozmów gości, których przyjmował w Zakrystii. W archikatedrze znajduje się wiele przedmiotów przeniesionych do niej w XIX w. z kościoła św. Michała. Oprócz Krzyża Trybunalskiego, jest także chrzcielnica z XIV w., tablice epitafijne, m.in. Sebastiana Klonowica, monstrancje itd. Otwarte są dla zwiedzających krypty. Leżą tam zmarli biskupi lubelscy. Można oglądać ubrania zmarłych, portrety nagrobne, przedmioty z którymi chowani byli zmarli. Wejście do krypt znajduje się we wnętrzu katedry. Wieża Trynitarska zwana również Bramą Trynitarską, wchodziła w skład zabudowań kolegium jezuickiego. Na początku była tylko furtą klasztorną. Chcąc dojść do katedry, lub szkoły, każdy musiał przejść furtą. W 1627 podwyższono ją i przeznaczono na dzwonnice. Po kasacie zakonu jezuitów przeszła w ręce oo. trynitarzy. Mimo, że budowla krótko należała do zakonników, od tej pory zaczęto ją nazywać Wieżą Trynitarską. Kolejnym właścicielem obiektu stało się miasto. W XIX w. wraz z katedrą uległa przebudowie. Antoni Corazzi zaprojektował ją w stylu neogotyckim. Podczas II wojny światowej uległa poważnym zniszczeniom. W latach 1945–1952 odbudowano Wieżę. W Wieży Trynitarskiej obecnie znajduje się Muzeum Archidiecezjalne. Są tam przedmioty użytku religijnego, obrazy, ikony, rzeźby, tkaniny, sarkofagi, instrumenty muzyczne, lichtarze, portret trumienne oraz inne zabytkowe sprzęty. W związku z tym, że Wieża to dzwonnica lubelskiej archikatedry, można obejrzeć 4 dzwony, m.in. Michała, przeniesionego z fary lubelskiej oraz największy lubelski dzwon, Marię, z której dzwoni się w wyjątkowe uroczystości. Ze szczytu Wieży możemy podziwiać panoramę Lublina. |
- Zaloguj się albo zarejestruj aby dodać komentarz
- 957 odsłon