Rezerwat Torfowisko Osowiec

Torfowisko Osowiec – rezerwat przyrody w województwie lubuskim, w powiecie strzelecko-drezdeneckim, w Gminie Dobiegniew.

Rezerwat objęty jest ochroną czynną.

Torfowisko Osowiec – rezerwat przyrody w województwie lubuskim, w powiecie strzelecko-drezdeneckim, w Gminie Dobiegniew.

Rezerwat objęty jest ochroną czynną.

Cel i przyczyny stworzenia rezerwatu

Celem ochrony rezerwatu jest zachowanie pojeziernego torfowiska węglanowego z roślinnością mechowiskową oraz z szuwarem kłoci wiechowatej, wraz z charakterystycznymi, rzadkimi i chronionymi gatunkami roślin naczyniowych i mszaków.

• położenie torfowiska w dużym kompleksie lasów gospodarczych stanowiących własność Skarbu Państwa w pobliżu innych torfowisk opanowanych przez tawułkę kutnerowatą;
• zachowanie warunków hydrologicznych torfowiska poprzez monitoring stanu wody w torfowisku na co najmniej 2 punktach pomiarowych;
• utrzymanie procesu torfotwórczego na torfowisku, poprzez monitoring stanowisk mchów Scorpidium scorpiodes i Paludella squarrosa oceniając kondycję gatunku (optymalność warunków ekologicznych, wygląd darni, zajęta powierzchnia) do przeprowadzenia co 5 lat
• zahamowanie ekspansji trzciny i olszy, zacieniających stanowiska cennych gatunków mszaków, oceniając skuteczność zabiegów wykaszania trzciny poprzez zdjęcia fitosocjologiczne w miejscach wykonywania i (Porównawczo) nie wykonanie zabiegu corocznie;
• zahamowanie ekspansywnej tawuły kutnerowatej i czeremchy amerykańskiej na torfowisku, poprzez usunięcie z torfowiska oraz jego obrzeży;
• zarząd nad obiektem sprawowanym przez Państwowe Gospodarstwo Leśne – Nadleśnictwo Głusko;
• brak gospodarczego użytkowania torfowiska
• istnienie na zewnątrz obiektu ścieżki edukacyjnej i wieży widokowej umożliwiającej wgląd na torfowisko.

Podstawa prawna

Na podstawie art 19 ust. 6 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2004 r. Nr 92, poz. 880, ze zm. 1)

• Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2005 r. Nr 113, poz. 954 i Nr 130, poz. 1087 oraz z 2007 r. Nr 75, poz. 493, Nr 176, poz. 1238 i Nr 181, poz. 1286)

Obszar i charakter rezerwatu

Rezerwat Torfowisko Osowiec znajduje się na obszarze południowej części Puszczy Drawskiej, na Pojezierzu Dobiegniewskim, ok. 2 km na północny wschód od miejscowości Łęczyn i ok. 6 km na południowy zachód od Starego Osieczna (województwo lubuskie, powiat strzelecko-drezdenkowski, gmina Dobiegniew).

Rezerwat położony jest na terenie leśnym Nadleśnictwa Głusko, Obręb Wołogoszcz, leśnictwo Wołogoszcz i obejmuje oddziały 226 l, o.

Cały kompleks rezerwatu Torfowisko Osowiec wraz z otuliną leży w bezpośredniej zlewni rzeki Mierzęcka Struga, która jest prawobrzeżnym dopływem rzeki Drawy.

Torfowisko Osowiec w części południowo-zachodniej jest odwadniane rowem w kierunku Mierzęckiej Strugi.

W roku 2001 Lubuski Klub Przyrodników w porozumieniu z Nadleśnictwem Głusko zbudował na rowie odwadniającym trzy zastawki piętrzące mające na celu zahamowanie odpływu wody z torfowiska i poprawę warunków hydrologicznych. Zastawki zostały przekazane Nadleśnictwu Głusko.

Torfowisko Osowiec znajduje się w polodowcowej rynnie jeziornej wraz z jeziorami Wuców Duży i Perkoz, rozciągającą się na przestrzeni około 6 km w kierunku południowo-zachodnim od Starego Osieczna do doliny Mierzęckiej Strugi.

W klasyfikacji ekologiczno-krajobrazowej torfowisko zaliczone zostało do typowych torfowisk pojeziernych odznaczających się występowaniem w warstwie dennej grubych pokładów gytii jeziorowej. Torfowiska tego typu umiejscowione są w bogato urzeźbionych dnach dolin, charakterystycznych dla krajobrazu sandrowego. Torfowisko powstało w wyniku przyspieszonego przez sztuczne odwodnienie płytkiego jeziora – Wuców Mały. Obecnie w południowo-wschodniej części obiektu znajduje się niewielka powierzchnia otwartego lustra wody – pozostałości jeziora, która podlega stopniowemu procesowi zarastania. W południowo-zachodniej części torfowisko "Osowiec" odwadniane jest rowem prowadzącym wodę w kierunku Mierzęckiej Strugi.

Fauna i flora rezerwatu

Torfowisko Osowiec charakteryzuje się zróżnicowanym – strefowym i mozaikowym układem roślinności. Strefowy układ roślinności obejmuje zewnętrzną część torfowiska, w części centralnej zdecydowanie dominuje mozaikowy charakter roślinności.

Wkraczające na torfowisko bardzo dynamicznie zarośla wierzbowe i olsowe tworzą zwarty pas roślinności dookoła całego torfowiska. W obrębie zarośli wierzbowych i następującego za nimi wąskiego pasa szuwaru trzcinowo-turzycowego stwierdzono występowanie kilku rzadkich gatunków roślin naczyniowych tj: Dryopteris cristata (występująca tu licznie), Carex cespitosa, Carex appropinquata, Drosera rotundifolia, Lysimachia thyrsiflora.

W centralnej części torfowiska dominuje mozaikowy układ roślinności charakterystyczny dla torfowisk bogatych w węglan wapnia z dużym udziałem kłoci wiechowatej – Cladium mariscus. Zajmując dużą powierzchnię torfowiska w centralnej części rozwinął się dobrze wykształcony mszar kłociowy – Drepanoclado-Cladietum marisci oraz mszar przygiełkowy Rhynchosporetum albae i szuwary turzycowe – Caricetum limosae, Caricetum lasiocarpae oraz Caricetum diandrae. W centralnej części torfowiska, która jest najbardziej zróżnicowana i bogata pod względem florystycznym stwierdzono występowanie wielu interesujących gatunków roślin naczyniowych tj.: Eleocharis quinqueflora, Andromeda polifolia, Carex limosa, Utricularia minor, Utricularia australis, Nymphaea candida, Salix rosmarinifolia, Parnassia palustris, Calamagrostis stricta, Callitriche hamulata.

W części południowej torfowiska znajduje się niewielki fragment otwartego lustra wody, pozostałości dawnego jeziora, porośnięty przez płaty rdestnicy pływającej – Potamogeton natans, rdestu ziemnowodnego (Polygonum amphibium). W miejscu tym spotkać można jeżogłówkę najmniejszą – Sparganium minimum i niewielkie płaty grążela żółtego Nuphar lutea, a także rzadkie: Ceratophyllum submersum, Potamogeton obtusifolius.

W części północnej rezerwatu, w oddziałe 226 l znajduje się niewielki fragment dawnej torfianki, obecnie porośnięty przez płaty żabiścieku (Hydrocharis morsus-ranae), grzybieni północnych (Nymphaea candida) i pływaczy (Utricularia australis, Utricularia minor). Miejsce to stanowi również ostoję dla płazów.

W centralnej części torfowiska znajdują się liczne małe zastoiska w wodą, w której spotkać można wiele interesujących roślin zarodnikowych – tj. Sphagnum subsecundum, Sphagnum cuspidatum, Chara sp. oraz roślin naczyniowych – Utricularia minor, Callitriche hamulata, Potamogeton obtusifolius.

W rowie odwadniającym znajdują się płaty rzęśli długoszyjkowej – Callitriche cophocarpa.

W zachodniej i południowo-zachodniej części torfowiska i na jego obrzeżu znajdują się płaty brzeziny bagiennej, świeżych łąk – zb. Deschampsia caespitosa, Holcetum lanati i Alopecuretum pratensis. W tej części torfowiska również nie brak rzadkich gatunków tj.: Ophioglossum vulgatum, Alchemilla glabra, Hydrocotyle vulgaris.

Wszystkie związane z torfowiskiem Osowiec fitocenozy tworzą razem układ bardzo dynamiczny o charakterze w znacznej części naturalnym.