” | Willa Decjusza – renesansowy pałacyk znajdujący się w Parku Decjusza, na terenie Woli Justowskiej w Krakowie. Wybudował go właściciel Woli Justowskiej – Just Ludwik Decjusz w 1535 roku w okolicy Panieńskich Skał. Projekt budowli stworzyli włoscy architekci Giovanni Cini ze Sieny, Bernardino Zanobi de Gianotis i Filip z Fiesole (niektórzy badacze wymieniają także Berecciego jako przypuszczalnego współtwórcę willi). W 1590 roku posiadłość kupił Sebastian Lubomirski, którego syn wojewoda Stanisław Lubomirski po 1620 roku kazał rozbudować budynek prawdopodobnie według projektu Macieja Trapola o jedno piętro, dodać dwie wieże i dobudować pomiędzy nimi loggię widokową. Dodano także cebulaste hełmy. Zbudowano także oficynę zwaną obecnie Domem Łaskiego. Kolejnymi właścicielami byli od 1720 roku Sanguszkowie, Andrzej Morzkowski i Wielowiejscy. W XIX wieku Willę przebudowali Ledóchowscy usuwając cebulaste barokowe hełmy i manierystyczne bastiony. Po 1844 roku Henrietta z Ankwiczów Kuczkowska zbudowała reprezentacyjne schody wejściowe, balkony wież i attykę wieńczącą willę. Po pożarze, w 1882 roku Marcelina Czartoryska odrestaurowała willę według projektu Tadeusza Stryjeńskiego. Wcześniej odbywały się tam koncerty organizowane przez księżną, uczennicę Fryderyka Chopina. Do 1917 roku willa była własnością Czartoryskich.
W czasie I wojny światowej znajdowały się w nim koszary wojskowe, w czasie II wojny światowej była tam siedziba policji niemieckiej. Po wojnie w pałacyku znajdował się Centralny Ośrodek Szkolenia Spółdzielczości Pracy, następnie internat, oraz oddział gruźliczy szpitala im. dr. Anki. W latach 70. XX wieku willa popadła w ruinę. W 1996 Willa Decjusza została odrestaurowana i stanowi obecnie siedzibę Stowarzyszenia Willa Decjusza. Obiekt znajduje się na Szlaku Renesansu w Małopolsce. |
