Ulica Wiertnicza

Ulica Wiertnicza w Warszawie – odcinek jednej z głównych arterii warszawskiego Mokotowa, część Wisłostrady o długości 1630 m, główna ulica Wilanowa. Od północy jest przedłużeniem ul. Powsińskiej w kierunku Pałacu w Wilanowie, po czym przechodzi w ul. Przyczółkową w kierunku Konstancina. Ulica jest dwujezdniowa z dwoma lub trzema pasami ruchu w każdą stronę. Wzdłuż ulicy planowana jest ścieżka rowerowa.

Ulica Wiertnicza w Warszawie – odcinek jednej z głównych arterii warszawskiego Mokotowa, część Wisłostrady o długości 1630 m, główna ulica Wilanowa. Od północy jest przedłużeniem ul. Powsińskiej w kierunku Pałacu w Wilanowie, po czym przechodzi w ul. Przyczółkową w kierunku Konstancina. Ulica jest dwujezdniowa z dwoma lub trzema pasami ruchu w każdą stronę. Wzdłuż ulicy planowana jest ścieżka rowerowa.

Historia

W XIX wieku prowadziła tędy polna droga w kierunku Wilanowa i dalej do Powsina i Konstancina, choć wybudowany przez Rosjan po powstaniu styczniowym Fort IX Twierdzy Warszawa, znajdujący się prawie na osi dzisiejszej ul. Powsińskiej, kazał omijać te okolice.

W 1891 r. Henryk Huss, inżynier i Wiktor Magnus, specjalista od parcelacji, założyli spółkę w celu budowy kolejki do Wilanowa. Wilanowska Kolej Wąskotorowa została uruchomiona w roku 1892, jej tory biegły wzdłuż Kanału Bernardyńskiego (tam, gdzie dziś biegnie ulica Przy Bernardyńskiej Wodzie) do ul. Powsińskiej. Wilanów na przełomie wieków był celem niedzielnych wycieczek Warszawiaków. Od 1894 r. wygodna kolejka wąskotorowa woziła wycieczkowiczów z Placu Unii Lubelskiej ul. Powsińską, okrążając fort, przez Wilanów i Konstancin do Piaseczna.

Wilanowska kolejka dojazdowa w 1936 roku stała się częścią kolejki grójeckiej. Na odcinku ulicy Wiertniczej był przystanek "Święty Jan" (w miejscu dzisiejszego skrzyżowania z Augustówką). Nazwa pochodziła od figury Św. Jana Nepomucena, która stała w tym miejscu.

Południowe dzielnice Warszawy, w tym Czerniaków i Siekierki zostały przyłączone do Warszawy w 1916 r. Ulica Powsińska na odcinku na południe od ulicy św. Bonifacego została przebita po II wojnie światowej, powodując, że ulica Wiertnicza stała się ważną trasą komunikacyjną. Ulica Wiertnicza znalazła się w granicach Warszawy w roku 1951, przyjmując swoją obecną nazwę. W latach 70. XX wieku ulica ta stała się częścią Wisłostrady.

Przebieg

Ulica rozpoczyna swój bieg u zbiegu ulic Stanisława Kostki Potockiego i Kolegiackiej. Następnie dochodzi do Przyczółkowej przy węźle komunikacyjnym Wilanów i jako jej przedłużenie (droga wojewódzka nr 724 ) biegnie w kierunku Sadyby. Odchodzą od niej kolejno ulice Obornicka, Kosiarzy, Lentza i Ostra oraz Łowcza i kończy bieg u zbiegu z Nałęczowską, Augustówką i Powsińską, która stanowi przedłużenie Wiertniczej.

Do początku lat 90. XX wieku ulica Wiertnicza zaczynała się przy dzisiejszej ulicy Vogla, kilkaset metrów dalej na południe niż obecnie i w pobliżu pałacu w Wilanowie miała przebieg obecną ulicą Stanisława Kostki Potockiego, ok. 100 m na wschód od obecnego przebiegu ulicy Przyczółkowej). Dopiero potem odcinek od Vogla do Kolegiackiej przemianowano na Stanisława Kostki Potockiego, co widać po numeracji posesji, które rozpoczynają się na Wiertniczej teraz od numeru 26 (na Stanisława Kostki Potockiego zachowały się numery od 1 do 24). Np. Kuźnia Królewska ma adres Stanisława Kostki Potockiego 24, ale w starszych opracowaniach pojawia się jako Wiertnicza 1. Również inne obiekty kompleksu pałacowego mają w starszych opracowaniach adres Wiertnicza 1 (z kolejnymi literami) lub 2 (z kolejnymi literami), np. w ewidencji zabytków Warszawy.

Północny koniec ulicy Wiertniczej to zwyczajowa granica między Sadybą a Wilanowem. W tym miejscu przebiega również granica między dzielnicami: Mokotowem i Wilanowem (ulicami Augustówka i Goplańską).

Ważniejsze obiekty

• Stanisława Kostki Potockiego 24 (Wiertnicza 1) – pierwotnie królewska kuźnia w Wilanowie najprawdopodobniej zlokalizowana była w drewnianym budyneczku, w XVIII wieku kuźnię wymurowano. Zbudowana została na planie prostokąta. Budynek ma wysoki czterospadowy dach, a powierzchnia pozwalała pomieścić w swojej przestrzeni – palenisko kowalskie, warsztat kołodziejski, wozownię oraz mieszkania kowala. Obecnie w budynku znajduje się restauracja "Kuźnia".

• Cmentarz w Wilanowie – u zbiegu ulic Wiertniczej i Wilanowskiej, po stronie zachodniej. Na skwerze przy cmentarzu znajduje się tablica z czarnego granitu umieszczona na głazie narzutowym. Pod znakiem pułku AK "Baszta" i batalionu AK "Oaza" umieszczono napis: "W dniach 15-21 sierpnia 1944 roku przez kordon wojsk niemieckich w Kabatach, Ursynowie i Wilanowie przebijały się z Lasów Chojnowskich oddziały powstańcze Armii Krajowej. W nocnym boju 18/19 sierpnia w grupie odsieczy "Grzymała" przedarli się na Sadybę żołnierze kompanii K 1, K 3 i O 2 pułku AK "Baszta" gr. art. "Granat" kompanii "Gustaw", "Krawiec", "Legun" i ckm bat. "Oaza". Wśród poległych w walce zginęli d cy odsieczy ppłk Mieczysław Sokołowski "Grzymała" i cichociemny kpt. Julian Kozłowski "Cichy" z Sadyby. Cześć Ich Pamięci! Towarzysze broni – władze i społeczeństwo Wilanowa 27 września 1998 r.".

• Wiertnicza 26 – Zespół Szkół nr 79: XXXVIII Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Kostki Potockiego i Szkoła Podstawowa nr 261 im. Stanisława Kostki-Potockiego

• Wiertnicza 27 – budynek neorenesansowy, mieszczący dawniej zajazd, kilkakrotnie przebudowany. Wzniesiono go według projektu Franciszka Marii Lanciego w 1850 roku. Został odbudowany w 1969 roku i przeznaczony na lokal użytkowy. W ścianę budynku została wmurowana tablica z piaskowca: "W akcji odwetowej "Wilanów" w dniu 26.IX.1943 r. żołnierze Kedywu Komendy Głównej AK zdobyli wartownię żandarmerii hitlerowskiej znajdującą się w tym miejscu. Stoczyli walkę z lotnikami niemieckimi w parku wilanowskim. Zniszczyli posterunek żandarmerii na szosie powsińskiej oraz wykonali akcję w Kępie Latoszkowej". Obecnie w budynku tym mieszczą się:
  • Centrum Kultury Wilanów
  • Restauracja "Wilanów"
• Wiertnicza 31 – poczta (urząd pocztowy Warszawa 96), dawniej stacja Wilanowskiej Kolei Wąskotorowej. W okolicy budynku znajduje się wolnostojąca tablica na podmurówce z piaskowca z napisem: "Stąd w styczniu 1945 roku 14 pp Ludowego Wojska Polskiego dokonał natarcia na wojska hitlerowskie i uniemożliwił im wysadzenie w powietrze Belwederu".
• Wiertnicza 35 – restauracja McDonald's

• Wiertnicza 58 – ambasada Białorusi
• Wiertnicza 75 – Niepubliczna Międzynarodowa Europejska Szkoła Podstawowa i Niepubliczne Międzynarodowe Gimnazjum Europejskie
• Wiertnicza 81 – poradnia dziecięca
• Wiertnicza 94 – hotel "Rezydencja Parkowa"
• Wiertnicza 96 – restauracja "Castello"
• Wiertnicza 102 – restauracja "Ohh! Sushi & Grill Seoul Garden"

• Wiertnicza 103 – jedyny meczet w Warszawie i siedziba Muzułmańskiej Gminy Wyznaniowej w Warszawie
• Wiertnicza 107 – Hotel "Masuria"

• Wiertnicza 113 – Synagoga Towarzystwa Beit
• Wiertnicza 117 – siedziba firmy Osram Polska

• Wiertnicza 166 (ostatni budynek przy ul. Wiertniczej, przy skrzyżowaniu z ul. Augustówka, prowadzącą do m.in. Elektrociepłowni Siekierki przy ul. Augustówka 30) – budynek Media Business Centre, siedziba Grupy ITI i zarazem dużej części jej spółek, m.in. Grupy TVN, Multikina, ITI Film Studio oraz ITI Cinema.

Tuż przy wejściu do budynku ITI znajduje się parę razy przenoszona (m.in. w wyniku budowy Wisłostrady) rzeźba Św. Jana Nepomucena z XIX wieku. Początkowo figura stała na kompletnym pustkowiu, mając za plecami kanałek łączący Jeziorko Czerniakowskie z Sielanką, będącymi pozostałościami po dawnym rozlewisku Wisły. W 1905 roku pojawiły się tory kolejki wąskotorowej, a znajdujący się w tym miejscu przystanek nazwano nawet "Święty Jan". Od lat 90. XX wieku tłem dla figury św. Jana jest nowy biurowiec ITI.

Figura została odrestaurowana w pierwszej dekadzie XXI wieku.

Figura ta została uwieczniona w filmie Krzysztofa Kieślowskiego "Krótki film o zabijaniu". To w drogę prowadzącą na nadwiślańskie mokradła i pola skręca taksówka z Jackiem i kierowcą. Tam bohater filmu dokonuje odrażającej zbrodni.

Komunikacja

Ulicą kursują autobusy i znajdują się tu zespoły przystankowe Kosiarzy, Łowcza i Wiertnicza (przy Augustówce). Ulicą Wiertniczą kursują autobusy: 180 (na trasie Wilanów-Chomiczówka) i nocny N31 (na trasie Sadyba-Wilanów-Dworzec Centralny).

Przy węźle Wilanów znajduje się pętla autobusowa, na której jest 12 przystanków, zatrzymują się na nich – poza wyżej wymienionymi – autobusy: 116, 117, 130, 163, 725, E-2 i nocny N01.