Ulica Saska

Ulica Saska - warszawska na Saskiej Kępie, rozpoczynająca się przy ul. Ateńskiej, a kończąca przy alei Waszyngtona. Nazwa tej ulicy nawiązuje do dynastii Sasów, której przedstawiciele dzierżawili tereny Saskiej Kępy (tę samą nazwę do 1847 nosiła ulica sąsiadująca z Ogrodem Saskim). Zabudowę ulicy tworzą głównie domy mieszkalne, m.in. z okresu dwudziestolecia międzywojennego, a także punkty usługowe i szkoły.

Ulica Saska - warszawska na Saskiej Kępie, rozpoczynająca się przy ul. Ateńskiej, a kończąca przy alei Waszyngtona. Nazwa tej ulicy nawiązuje do dynastii Sasów, której przedstawiciele dzierżawili tereny Saskiej Kępy (tę samą nazwę do 1847 nosiła ulica sąsiadująca z Ogrodem Saskim). Zabudowę ulicy tworzą głównie domy mieszkalne, m.in. z okresu dwudziestolecia międzywojennego, a także punkty usługowe i szkoły.

Przebieg i ruch uliczny

Ulica Saska jest częścią ciągu komunikacyjnego obejmującego ulice: gen. Bora-Komorowskiego - Egipska - Saska. Zaczyna się na Kępie Gocławskiej, przy skrzyżowaniu z ulicą Ateńską, a kończy na wysokości alei Jerzego Waszyngtona. Po drodze krzyżuje się z ul. Lotaryńską, Argentyńską, Lizbońską, Stanów Zjednoczonych, Kubańską, Brazylijską, Meksykańską, Zwycięzców, ul. Walecznych, Irlandzką, Dąbrówki, Angorską i Adampolską.

Ulica Saska na całej swej długości jest dwukierunkowa i jednojezdniowa. Nie przebiegają przez nią drogi rowerowe, jest natomiast istotna z punktu widzenia komunikacji miejskiej - swoje przystanki mają tu autobusy linii 111, 123, 147, 151, 507, 509, N02, N22 i N72.

Historia

Ulica Saska wzmiankowana jest m.in. w projekcie Wydziału Technicznego magistratu miasta z 1925, gdzie planowano utworzenie terenu handlowego u zbiegu ulic Zwycięzców i Saskiej. Ulica od początku przewidziana była jako arteria o zwiększonym natężeniu ruchu w związku z czym powstały wzdłuż niej podwójne szpalery drzew i szerokie chodniki, które - podobnie jak nawierzchnię - ułożono w roku 1938. Istniejący do dziś szeroki pas zieleni między jezdnią a chodnikiem jest śladem koncepcji poprowadzenia linii tramwajowej, która miałaby łączyć aleję Waszyngtona z Gocławiem. W latach 30. XX wieku powstało kilka istniejących do dziś domów, w tym m.in. dom przy ul. Saskiej 101, który wskazywany jest jako prawdopodobna lokalizacja powstańczego szpitala polowego funkcjonującego na Saskiej Kępie między sierpniem a październikiem 1944 roku.

Zabudowa powojenna powstała częściowo w okresie PRL-u, jak np. budynki w ramach osiedli Saska Kępa I i Saska Kępa II, a częściowo już po roku 1989, jak np. budynek przy ul. Saskiej 105 (1995-1998).

Obiekty

• Gmach przy przy al. Stanów Zjednoczonych 27 (wejście od ul. Saskiej) - Szkoła Podstawowa nr 143 im. Stefana Starzyńskiego. Przed budynkiem znajduje się pomnik prezydenta Starzyńskiego (autorstwa Ludwiki Nitschowej), który przeniesiono w 2008 z Ogrodu Saskiego. Wewnątrz szkoły znajdują się m.in. prace Janusza Wildena, który w 1990 przekazał szkole swój dorobek artystyczny.
• Gmach przy ul. Saskiej 59 - IV Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza kontynuujące tradycje szkoły założonej w XIX wieku przez Emiliana Konopczyńskiego, jedna z najstarszych szkół średnich w Warszawie. Budynek zaprojektowany został przez Mieczysława Krwawicza.
• Gmach przy ul. Saskiej 61 - budynek przychodni lekarskiej zaprojektowany przez Hannę Downarowicz-Żurkowską.
• Budynek przy ul. Saskiej 63/75 - gmach zaprojektowany przez Andrzeja Gałkowskiego, od 1964 siedziba stacji krwiodawstwa - Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa.
• Budynek przy ul. Saskiej 72 - dom wielorodzinny z 1938, zaprojektowany przez Stanisława Bukowińskiego.
• Świątynia rzymskokatolicka przy ul. Nobla 16 (z wejściem także od ul. Saskiej) - kościół pw. św. Andrzeja Boboli (Parafia Matki Bożej Nieustającej Pomocy), pierwotnie (1938-1939) wznoszono go według projektu Piotra Marii Lubińskiego i Henryka Wąsowicza, ostatecznie powstał według projektu Józefa Łowińskiego i Jana Bogusławskiego z 1948-1949. Zarówno fasada, jak i wnętrze kościoła wykazują nawiązania do architektury gotyckiej. Wnętrze kościoła zdobią m.in. malowidła ścienne autorstwa Marii i Jerzego Ostrowskich oraz rzeźby wykonane przez Tadeusza Świerczka. Obiekt wpisany do rejestru zabytków. Pod tym samym adresem działa także przedszkole - Ecole Française privée Antoine de Saint-Exupéry.
• Ognisko Pracy Pozaszkolnej nr 2 przy ul. Nobla 18/26 (z wejściem także od ul. Saskiej) - dawniej: XIV Ogród Jordanowski). Od 2010 na terenie ogrodu znajduje się nowy budynek, m.in. z salą informatyczną i siłownią. Konstrukcja budynku zapewnia też możliwość użytkowania jego dachu dla dzieci zjeżdżających zimą na sankach. Od roku 2012 na terenie ogrodu rośnie następca Królewskiego Dębu (Dębu Saskiego), przed wojną znajdującego się na obszarze posesji przy ul. Francuskiej 4.
• Budynek przy ul. Saskiej 101 - dom z 1935, wpisany do rejestru zabytków. Widoczne zastosowanie elementów stylu dworkowego, jak np. białe balustrady, wsparte na kolumnach balkony i trójkątne zwieńczenia. Prawdopodobna lokalizacja powstańczego szpitala polowego funkcjonującego na Saskiej Kępie między sierpniem a październikiem 1944 roku.
• Budynek przy ul. Saskiej 103 - dom, w którym przed II wojną światową mieszkał gen. Stanisław Bułak-Bałachowicz.
• Budynek przy ul. Saskiej 68 - dom, w którym mieszkał ppor. Konrad Guderski.
• Gmach przy ul. Saskiej 78 - Zespół Szkół nr 21, w skład którego wchodzi LXXXVII Liceum Ogólnokształcące im. gen. Leopolda Okulickiego, Technikum Nr 27 im. prof. Józefa Zawadzkiego oraz Policealna Szkoła Nr 1. W budynku mieści się także siedziba Stowarzyszenia Pomocy Młodzieży Młodzież Polska przy ul. Saskiej.
• Gmach przy ul. Angorskiej 2, wejście od ul. Saskiej - Ośrodek Sportu i Rekreacji Praga Południe - Środowiskowa Hala Sportowa SASKA.
• Gmach przy ul. Angorskiej 2, róg ul. Saskiej - Gimnazjum z Oddziałami Dwujęzycznymi nr 18 im. Ignacego Jana Paderewskiego w Warszawie, dawniej Szkoła Podstawowa nr 15 im. Ignacego Jana Paderewskiego, a w okresie 1959-1990 im. Mariana Buczka.
• Budynek przy ul. Saskiej 98 - dom wielorodzinny z ok. 1937.
• Budynek przy ul. Saskiej 100 - siedziba Kancelarii Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy Pragi-Południe przy ul. Saskiej.
• Budynek przy ul. Saskiej 109 - dom, w którym w latach 1955-1965 mieszkał Władysław Gomułka. Od 30 kwietnia 1985 fakt ten upamiętniała tablica. Z czasem została ona jednak usunięta.
• Budynek przy ul. Saskiej 111 - willa z 1991, zaprojektowana przez Waldemara Szczerbę i Ryszarda Tomasika. Wyróżniają ją wykusze, ceglana okładzina i oculus.