Pomnik Czynu Legionowego

Pomnik Czynu Legionowego w Kielcach – pomnik znajdujący się w Kielcach na Placu Józefa Piłsudskiego, przy ulicy Piotra Ściegiennego obok Wojewódzkiego Domu Kultury.

Pomnik Czynu Legionowego w Kielcach – pomnik znajdujący się w Kielcach na Placu Józefa Piłsudskiego, przy ulicy Piotra Ściegiennego obok Wojewódzkiego Domu Kultury.

Historia

Projekt pomnika przedstawił Jan Raszka, który w 1917 roku wykonał model z gipsu. Przedstawiał on czterech polskich żołnierzy, symbolizujących Królestwo Kongresowe, Małopolskę, Śląsk i Wielkopolskę. Dwadzieścia lat później przystąpiono do budowy Pomnika Legionów Polskich, którą zlecono projektantowi. Uroczystego odsłonięcia dokonali 2 października 1938 generał Kazimierz Sosnkowski i minister komunikacji Juliusz Ulrych; wcześniej odbyła się msza święta, otworzono także Sanktuarium Marszałka Piłsudskiego w pałacu biskupim.

W trakcie II wojny światowej Niemcy zniszczyli rzeźbę, natomiast pozostały postument zlikwidowano w 1950 roku. Na zachowanym fundamencie przez pewien czas znajdowała się drewniana makieta powstającego w Warszawie Pałacu Kultury i Nauki. Pomysł odbudowy pomnika zrodził się w latach 80. XX wieku. W 1981 roku na jednym z drzew powieszono metalową tablicę, informującą, że w tym miejscu znajdował się Pomnik Legionów Polskich. Trzy lata później na skwerze został umieszczony kamień z napisem „1914–1984” i drewnianą tabliczką.

W 1988 w Kielcach został utworzony Społeczny Komitet Odbudowy Pomnika Czynu Legionowego. Rok później zapoznano się z modelem projektu Jana Raszki w skali 1:14, aby przy odbudowie zachować zamysł autora. Dzięki pracom społecznym wielu osób i instytucji, w 1990 pomnik odbudowano. Ustawiono go 25 maja 1991 (stanął półtora metra na północny wschód od położenia pierwotnego), natomiast 3 czerwca pobłogosławił go przebywający w Kielcach papież Jan Paweł II. Uroczyste odsłonięcie nastąpiło 11 sierpnia 1991 roku.

Wykonanie

Pomnik z 1938 roku miał wysokość ok. 8 m. Wykonany był z kamienia i obłożony granitową okładziną sprowadzoną z Janowej Doliny (obecnie Ukraina). Z braku funduszy, rzeźbę wykonano z patynowanego gipsu. Rozpoczęcie działań wojennych w 1939 roku uniemożliwiło wykonanie odlewu z brązu.

Obecny postument ma wysokość 5,5 m, natomiast rzeźba 2,8 m. W trakcie odbudowy pomnika starano się o sprowadzenie granitowej okładziny z Janowej Doliny, jednak celu nie osiągnięto. Wykorzystano więc głaz narzutowy w kolorystyce podobnej do oryginalnej.