” | Pałac Pusłowskich w Krakowie (ul. Westerplatte 10) – zbudowany w 1886 r. zabytkowy pałacyk miejski w formie neorenesansowej willi w ogrodzie. Zbudowany został dla hrabiego Zygmunta Pusłowskiego według projektu Tadeusza Stryjeńskiego i Władysława Ekielskiego. W miejscu tym na przełomie XVIII i XIX w. znajdował się budynek użytkowany jako spichlerz, który wraz z otaczającym go ogrodem należał do krakowskiego mieszczanina Walentego Bartscha (relikty tego domu zachowały się w postaci sklepionych kolebkowo piwnic obecnego pałacu). W 1821 r. architekt Szczepan Humbert dokonał przebudowy budynku na siedzibę dla Sykstusa Lewkowicza. Powstał wtedy parterowy, murowany dom usytuowany w obszernym ogrodzie. W 1845 r. gruntownej przebudowy rezydencji dokonano dla nowego właściciela – Ludwika de Laveaux, tworząc parterową willę. W 1873 r. Maksymilian Nitsch dobudował I piętro dla kolejnego właściciela – Konstantego Rohozińskiego. Powstała wówczas klatka schodowa. W następnych latach willa często zmieniała gospodarzy. W l. 1874 – 1884 był nim hr. Ludwik Michałowski, a w l. 1884 – 1885 Franciszek Demmer. Dla nich M. Nitsch i Józef Ertel kolejno przebudowywali oficynę boczną. Obecny swój kształt budynek uzyskał za sprawą T. Stryjeńskiego i W. Ekielskiego. Pałac Pusłowskich otrzymał wtedy nową elewację oraz narożną dwukondygnacyjną loggię arkadowo-filarową. Znacznym przemianom uległy również wnętrza pałacu. Powstała duża neobarokowa klatka schodowa i sień przelotowa, a pomieszczenia reprezentacyjne otrzymały kominki sprowadzone z Francji. Pojawiły się też ozdobne drzwi, intarsjowane posadzki i fragmenty starych detali architektonicznych wmurowane w ściany. Kaplica pałacowa została ozdobiona cennymi rzeżbami i umieszczono w niej XVI-wieczny tryptyk póżnogotycki. Witraż do okna kaplicy zaprojektował Jan Matejko. Zygmunt Pusłowski zgromadził w swoim pałacu bogaty zbiór dzieł sztuki. Znalazły się tam obrazy Artura Grottgera, Jacka Malczewskiego, Jana Matejki, Cranacha, Rubensa i Delacroix. Salony dekorowały rzeżby gotyckie i renesansowe, gdańskie meble z XVII i XVIII w., gobeliny oraz stare zegary i zabytkowa broń. W rezydencji była licząca 40 tys. tomów biblioteka, kolekcja rycin i oryginalna kolekcja lapidarialna. W 1890 r. zmniejszony został ogród pałacowy, a w 1912 r. powstał wjazd gospodarczy na teren posesji. W 1901 r. pałac został podłączony do wodociągu, a w 1932 r. otrzymał komfortowo wyposażone łazienki. W pałacowych wnętrzach zorganizowano Wystawę Starych Zegarów (1938 r.) i Wystawę Miniatur (1939 r.), z których dochód przeznaczono na budowę nowego gmachu Muzeum Narodowego. W swoim pałacu hr. Ksawery Pusłowski podejmował w 1936 r. następczynię tronu holenderskiego, póżniejszą królową Julianę wraz z małżonkiem, podczas ich podróży poślubnej do Polski. W czasie II wojny światowej w pałacu Pusłowskich mieściły się biura Rady Głównej Opiekuńczej (R.G.O.). Pałacowe zbiory szczęśliwie przetrwały okupację. W latach 1996-2008 odrestaurowany dzięki funduszom Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa.
W Pałacyku obecnie znajduje się Instytut Muzykologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, bowiem w 1953 r. Ksawery Pusłowski przekazał pałac Uniwersytetowi. Przy instytucie działają dwa oddziały muzealne:
- Ośrodek Dokumentacji Życia i Twórczości Witolda Lutosławskiego jako muzeum biograficzne
- Ośrodek Dokumentacji Muzyki Polskiej XIX wieku im. I.J. Paderewskiego z tzw. dawnym działem muzycznym Muzeum Collegium Maius
|
