

Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła – parafialny kościół rzymskokatolicki położony przy ulicy Grodzkiej 52a, w Krakowie. Znajduje się po wschodniej stronie placu św. Marii Magdaleny, obok kościoła św. Andrzeja. Jest to prawdopodobnie największy pod względem pojemności zabytkowy kościół w Krakowie. Od 1842 roku służy parafii Wszystkich Świętych. HistoriaJest to pierwsza budowla architektury barokowej w Krakowie. Ufundowana została dla jezuitów przez króla Zygmunta III Wazę. Plan kościoła wykonał prawdopodobnie Giovanni de Rossis, plan ten był realizowany od 1597 roku - najpierw przez Józefa Britiusa, a następnie modyfikowany przez Giovanniego Marię Bernardoniego. Ostateczny kształt kościołowi nadał w latach 1605-1619 Giovanni Trevano i to on jest autorem fasady, kopuły i wystroju wnętrza. Uroczystej konsekracji kościoła dokonano 8 lipca 1635 roku.W latach 1809-1815 świątynia służyła jako cerkiew prawosławna. Od 1842 roku służy parafii Wszystkich Świętych. Około roku 1890 posługę wikarego sprawował w nim św. Józef Bilczewski. ArchitekturaKościół ma szeroki, jednonawowy korpus z nawami bocznymi o charakterze kaplic, transept z kopułą na skrzyżowaniu oraz prostokątne (krótkie) prezbiterium zamknięte półkolistą apsydą. FasadaDwukondygnacyjna fasada z dolomitu przypomina rzymski kościół Santa Susana Carla Maderny, ale są w niej też echa fasady głównego kościoła jezuickiego Il Gesù w Rzymie. W niszach znajdują się posągi świętych jezuickich: św. Ignacego Loyoli, św. Franciszka Ksawerego, św. Alojzego Gonzagi oraz św. Stanisława Kostki dłuta Dawida Heela, a nad portalem głównym godło zakonu jezuitów; w górnej kondygnacji św. Zygmunt i św. Władysław. Ogrodzenie placu z rzeźbami apostołów zostało zaprojektowane przez Kacpra Bażankę, a wykonane w roku 1722 przez Dawida Heela z wapienia pińczowskiego. Dziś, na miejscu XVIII-wiecznych, bardzo zniszczonych oryginałów, znajdują się współczesne kopie (także z wapienia pińczowskiego), wykonane przez Kazimierza Jęczmyka. Przyczyną tego stanu są kwaśne deszcze wymywające twarze rzeźb. WnętrzeStiukowa dekoracja, głównie na sklepieniach, jest autorstwa Giovanniego Battisty Falconiego: w apsydzie prezbiterium są to sceny z życia św. Piotra i św. Pawła oraz posągi patronów Polski - św. Wojciecha i św. Stanisława. W nawach bocznych dekoracja staje się bardziej swobodna - pojawiają się tam postacie puttów wplecionych w ornamentalne kompozycje i plafony. Późnobarokowy ołtarz główny z roku 1735 z rzeźbami Antoniego Frączkiewicza zaprojektowany został prawdopodobnie przez Kacpra Bażankę. Obraz w ołtarzu – "Wręczenie kluczy św. Piotrowi" – namalował około 1820 roku Józef Brodowski (wzorując się na niezachowanym XVIII-wiecznym obrazie Szymona Czechowicza). PrezbiteriumPrzy północnej ścianie prezbiterium znajduje się Nagrobek biskupa Andrzeja Trzebickiego z końca XVII wieku, a przy południowej – obraz przedstawiający Wszystkich Świętych pędzla Szymona Czechowicza z 1763 roku przeniesiony z dawnego kościoła Wszystkich Świętych. Nawa główna
TranseptRamię północne:
Ramię południowe:
Nawy boczneNawy boczna północna składa się z kaplic: Męki Pańskiej, Matki Boskiej Loretańskiej, św. Ignacego Loyoli. Nawa boczna południowa składa się z kaplic: Wieczerzy Pańskiej, Michała Archanioła, Trójcy Świętej. W kaplicy Wieczerzy Pańskiej znajduje się nagrobek Brzechffów (projekt: Kacper Bażanka, 1716) Oświetlenie wnętrza zostało podporządkowane teatralizacji sprawowania liturgii w baroku: światło miało skupiać się na księdzu odprawiającym mszę świętą, a boczne filary wspierające kopułę miały stwarzać wrażenie kulis teatralnych. W 1638 roku przy kościele Jezuici założyli kapelę - największą w ówczesnej Polsce. Śpiewało w niej od 80 do 100 osób. KryptyW podziemiach kościoła pochowany jest ks. Piotr Skarga, biskup Andrzej Trzebicki oraz Witold Szeliga Bieliński. Od stycznia 2010 r. trwają prace nad utworzeniem w podziemiach Panteonu Narodowego. Wahadło FoucaultaW kościele jest zawieszone najdłuższe w Polsce wahadło Foucaulta (46,5 m). Co czwartek odbywają się demonstracje, pozwalające zaobserwować (pośrednio) ruch obrotowy Ziemi wokół własnej osi. |