Wieża Prochowa w Gryficach

Wieża Prochowa w Gryficach (niem. Pulverturm) – jedna z trzech wież, systemu fortyfikacyjnego miasta, zbudowana na przełomie XIV/XV w.

Wieża Prochowa w Gryficach (niem. Pulverturm) – jedna z trzech wież, systemu fortyfikacyjnego miasta, zbudowana na przełomie XIV/XV w.

Położenie obiektu

Wieża została usytuowana w północno-wschodniej części Starego Miasta (naroże dawnych obwarowań), w pobliżu biegu rzeki Regi i dawnego kamiennego młyna. Obiekt stoi przy ul. Nabrzeżnej. Wieża była bezpośrednio połączona z murem obronnym miasta, z którego za pomocą kamiennych schodów i drewnianego podestu można było się dostać do jej wnętrza usytuowanego na wysokości ok. 3 m.

Spełniała rolę wieży strzelniczej i obserwacyjnej. Nazwa jej wzięła się od składu prochu strzelniczego, który był magazynowany tuż przy niej, bądź w jej wnętrzu (dolne partie pierwszej kondygnacji). Funkcjonowała obok dwóch innych już nieistniejących wież, tj: Mostowej i Młyńskiej, które również były usytuowane nad Regą. Wraz z nimi, bramą Reską, barbakanem, basztami i murem obronnym tworzyła wschodni system fortyfikacyjny miasta. Dziś jest pozostałością obronną, która została wpisana do rejestru zabytków dziedzictwa narodowego (nr rej. 52 z 30 lipca 1955 r.)

Wygląd zabytku

Obiekt został zbudowany na przełomie XIV/XV w. na planie koła, w stylu gotyckim. Jest dwu-cylindryczną licowaną budowlą, zwieńczoną stożkowatym dachem. Wieża jest murowana według wiązania gotyckiego. Materiałem budulcowym wykorzystanym do budowy obiektu jest cegła. Całkowita jej powierzchnia wynosi 33,4 m², kubatura 567,8 m³, wysokość natomiast 25,2 m.

Cylindry wieży są jednakowej wysokości lecz o różnej długości obwodu. Dolny, szerszy posiada w górnej części lico, które w przeważającej mierze zostało wymienione i uzupełnione. Otwór wejściowy, wnękowy o pełnym łuku i prostej archiwolcie znajduje się na wysokości ok. 3 m od strony południowo-wschodniej. Otwory strzelnicze umiejscowione zostały w dwóch kondygnacjach po zewnętrznej stronie obwarowań. Wieża posiada również liczne wąskie okna, które doświetlają wnętrze obiektu, szczególnie w górnym, węższym cylindrze. Spełniały również rolę otworów strzelniczych. U podstawy górnego cylindra znajdował się w przeszłości ganek (hurdycja), po którym zachował się otwór wyjściowy od południowego zachodu. Zwieńczeniem wieży jest dach w kształcie stożka.

W ramach II etapu rewitalizacji zabytków dziedzictwa kulturowego (2007 r.) obiekt został przebudowany. Prace restauracyjne obejmowały m.in.: wykonanie drewnianego wejścia do wieży, wymianę stolarki w wewnętrznej części budowli na metalową oraz podniesienie zadaszenia i wykonanie tzw. balkonu widokowego.

Współczesne przeznaczenie obiektu

Po II wojnie światowej obiekt był wykorzystywany przez młodzież harcerską, jako miejsce zbiórek i spotkań, następnie nieużytkowany. Koncepcje jego pełniejszego wykorzystania i przekazaniu pod opiekę miejscowego Liceum Ogólnokształcącego im. Bolesława Chrobrego w latach 60. XX w. nie zostały zrealizowane. Dziś po restauracji w 2007 r. ponownie jest udostępniony dla zwiedzających. Atrakcją turystyczną stał się balkon widokowy, z którego można obserwować tereny miasta.