Fort I Jan III Sobieski

0

Fort I Twierdzy Toruń - pośredni fort pancerny w Toruniu, przy ulicy Winnej. Nosi imię Jana III Sobieskiego.

Fort został zbudowany na planie trapezu w latach 1888-1892 jako najmłodszy z piętnastu fortów wchodzących w skład Twierdzy Toruń i w związku z tym najnowocześniejszy w paśmie umocnień. Jest to jedyny fort pancerny nie tylko w obrębie Twierdzy, ale i na całym wschodzie II Rzeszy. W momencie budowy fort nosił numer Ia i imię Wilhelma I. W 1920 otrzymał nowy numer I oraz obecnego patrona.

Uzbrojenie forteczne składa się z baterii pancernej 4 haubic 21 cm typu "H.P.T. 90". Cały obiekt był przeznaczony dla załogi złożonej z 200 żołnierzy piechoty, 152 artylerzystów oraz 6 saperów, natomiast dowództwo tworzyło 13 oficerów. Wszyscy wyżej wymienieni byli zakwaterowani w koszarach na terenie fortu, który posiadał również pomieszczenia komendantury, latryny, maszynownię, kuchnie oraz pomieszczenia obsługi baterii. Dostępu do zabudowań fortecznych broniła owalna kaponiera szyjowa (od strony koszar) oraz schrony położone na fortowym nasypie (schrony te równocześnie prowadziły do stanowisk obserwacyjnych oraz stanowisk obsługi baterii). Całość fortu otacza wał przeciwskarpy z suchą fosą.

W miarę wprowadzania do sztuki wojskowej nowych rodzajów uzbrojenia fort przeszedł kilka modernizacji. W 1905 zamontowano na jego terenie pierwszą w Toruniu baterię dział szybkostrzelnych oraz gazownię. Z kolei w 1907 na terenie fortu zakwaterowana została - również pierwsza w Twierdzy - kompania karabinów maszynowych. W 1911 całość fortu została otoczona drutem kolczastym.

Po powrocie Torunia do Polski w 1920 i przeprowadzeniu remontu większości fortów fort I został przeznaczony na magazyn i pomieszczenia gospodarcze.

Do 1956 r. fort był własnością wojska, od tego czasu należał do administracji cywilnej. Po 1956 r. rozebrano część elementów murowanych - obmurowania fosy, częściowo kaponiery przeciwskarpowe, stajnię, schron lewej baterii skrzydłowej oraz zniszczono jedną z wież pancernych. W latach 1960-1991 mieścił się tu zakład Centralnych Piwnic Win Importowanych, na potrzeby którego dokonano przebudowy koszar szyjowych i kaponiery szyjowej. Obecnie użytkowany przez prywatną firmę, dostępny po umówieniu.

Fort stał się wzorem dla późniejszych umocnień tego typu wznoszonych na zachodniej granicy ówczesnych Niemiec, m.in. w alzackim Metzu.

Fort I Jan III Sobieski - to miejsce nie posiada jeszcze przewodnika. Jeśli znasz to miejsce, to tutaj możesz napisać przewodnik.