Willa Kossakówka

Dworek Kossakówka – neogotycki dworek, od 1869 roku dom rodziny Kossaków w Krakowie w Dzielnicy I Stare Miasto na Smoleńsku, przy placu Juliusza Kossaka 4.

Dom ten zakupił w 1869 roku nestor rodu Juliusz Kossak i zamieszkał tam wraz z żoną i pięciorgiem dzieci. Początkowo willę przy placu Latarnia (nazwę placu zmieniono po śmierci malarza w 1899 roku) nazywano "Wygodą". Zamieszkała w niej najpierw żona Juliusza z dziećmi, bo sam artysta przebywał w Monachium, gdzie studiował malarstwo. Dom składał się z dwóch części: jedna z nich przeznaczona była dla kobiet (później, gdy mieszkała w nim sama pani Juliuszowa, nazywano tę część "Domem babci", w końcu "Jerzówką"). Całość otoczona była ogrodem, a położenie na obrzeżach miasta i sąsiedztwo pobliskiego parku, czyniło z niej prawdziwie sielską przystań dla artysty Kossaka. Tu stworzył pracownię, tu malował swoje obrazy.

Kossakówka zawsze tętniła życiem. Aż do II wojny światowej była domem otwartym dla inteligencji i sfer artystycznych Krakowa. Można tam było spotkać: Adama Asnyka, Henryka Sienkiewicza, Stanisława Witkiewicza, Józefa Chełmońskiego Juliana Fałata, Juliana Tuwima, Boya, Józefa Conrada czy Ignacego Paderewskiego i wielu jeszcze innych, znanych artystów malarzy, muzyków, pisarzy i aktorów.

W roku 1884 willę przejął od ojca syn Wojciech. Od tej pory w Kossakówce były już dwie pracownie dwóch wybitnych polskich malarzy. Troskę o gniazdo rodzinne przejęła po babci Juliuszowej nowa pani Kossakowa – Maria Wojciechowa. Tym samym Kossakówka stała się domem rodzinnym dla następnego pokolenia tej artystycznej rodziny, dzieci Wojciecha: Jerzego Kossaka, Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej i Magdaleny Samozwaniec.

W roku 1942 po śmierci Wojciecha dom przejął jego syn Jerzy. Po wyjeździe sióstr mieszkał tam razem ze swoją córką Marią z pierwszego małżeństwa, z drugą żoną Elżbietą Dzięciołowską-Śmiałowską i córkami z drugiego małżeństwa - Glorią i Simoną.

Po wojnie groziło Kossakówce wyburzenie, ale uchroniła ją postawa Elżbiety, żony Jerzego, która wywalczyła u ówczesnego ministra kultury uznanie Kossakówki za pamiątkę narodową. 25 maja 1960 roku budynek został wpisany do rejestru zabytków. Dom został wyremontowany, jednak na tym zakończył się protektorat państwa. W latach 80. XX dworek zaczął podupadać.

Nieuregulowana sytuacja prawna posiadłości nie pozwala na pozyskanie sponsorów i ratowanie tej historycznej posiadłości rodu Kossaków, która znajduje się w stanie ruiny.

Dworek Kossakówka – neogotycki dworek, od 1869 roku dom rodziny Kossaków w Krakowie w Dzielnicy I Stare Miasto na Smoleńsku, przy placu Juliusza Kossaka 4.

Dom ten zakupił w 1869 roku nestor rodu Juliusz Kossak i zamieszkał tam wraz z żoną i pięciorgiem dzieci. Początkowo willę przy placu Latarnia (nazwę placu zmieniono po śmierci malarza w 1899 roku) nazywano "Wygodą". Zamieszkała w niej najpierw żona Juliusza z dziećmi, bo sam artysta przebywał w Monachium, gdzie studiował malarstwo. Dom składał się z dwóch części: jedna z nich przeznaczona była dla kobiet (później, gdy mieszkała w nim sama pani Juliuszowa, nazywano tę część "Domem babci", w końcu "Jerzówką"). Całość otoczona była ogrodem, a położenie na obrzeżach miasta i sąsiedztwo pobliskiego parku, czyniło z niej prawdziwie sielską przystań dla artysty Kossaka. Tu stworzył pracownię, tu malował swoje obrazy.

Kossakówka zawsze tętniła życiem. Aż do II wojny światowej była domem otwartym dla inteligencji i sfer artystycznych Krakowa. Można tam było spotkać: Adama Asnyka, Henryka Sienkiewicza, Stanisława Witkiewicza, Józefa Chełmońskiego Juliana Fałata, Juliana Tuwima, Boya, Józefa Conrada czy Ignacego Paderewskiego i wielu jeszcze innych, znanych artystów malarzy, muzyków, pisarzy i aktorów.

W roku 1884 willę przejął od ojca syn Wojciech. Od tej pory w Kossakówce były już dwie pracownie dwóch wybitnych polskich malarzy. Troskę o gniazdo rodzinne przejęła po babci Juliuszowej nowa pani Kossakowa – Maria Wojciechowa. Tym samym Kossakówka stała się domem rodzinnym dla następnego pokolenia tej artystycznej rodziny, dzieci Wojciecha: Jerzego Kossaka, Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej i Magdaleny Samozwaniec.

W roku 1942 po śmierci Wojciecha dom przejął jego syn Jerzy. Po wyjeździe sióstr mieszkał tam razem ze swoją córką Marią z pierwszego małżeństwa, z drugą żoną Elżbietą Dzięciołowską-Śmiałowską i córkami z drugiego małżeństwa - Glorią i Simoną.

Po wojnie groziło Kossakówce wyburzenie, ale uchroniła ją postawa Elżbiety, żony Jerzego, która wywalczyła u ówczesnego ministra kultury uznanie Kossakówki za pamiątkę narodową. 25 maja 1960 roku budynek został wpisany do rejestru zabytków. Dom został wyremontowany, jednak na tym zakończył się protektorat państwa. W latach 80. XX dworek zaczął podupadać.

Nieuregulowana sytuacja prawna posiadłości nie pozwala na pozyskanie sponsorów i ratowanie tej historycznej posiadłości rodu Kossaków, która znajduje się w stanie ruiny.

"Kossakówka" w innych miastach

"Kossakówką" nazywany jest również dworek Zofii Kossak-Szczuckiej w Górkach Wielkich, gdzie w otwartym w 2010 Centrum Kultury i Sztuki w Górkach Wielkich fundacja im. Zofii Kossak stworzyła muzeum, w którym zgromadzono rodowe pamiątki Kossaków, obrazy, fotografie, listy, rękopisy. Trzecią "Kossakówką" jest letni domek z pracownią Wojciecha Kossaka w Juracie, w którym jest sezonowa kawiarenka i galeria obrazów, m.in. kopii Wojciecha i Jerzego. Czwarta Kossakówka znajduje się Zakopanem przy ulicy Kościuszki w pobliżu dworców.