Ulica Dobra

Ulica Dobra w Warszawie – główna ulica osiedla Powiśle, biegnąca od ul. Czerwonego Krzyża do ul. Nowy Zjazd.

Nazwa, poświadczona w 1771, należała do nazw o charakterze metaforycznym, i jednocześnie ironicznym, gdyż ulica była nędznie zabudowana i była często zalewana podczas powodzi. Według innej teorii nazwa Dobra wywodziła się od dobrych zarobków właścicieli istniejących tutaj składnic drewna.

Ulica Dobra w Warszawie – główna ulica osiedla Powiśle, biegnąca od ul. Czerwonego Krzyża do ul. Nowy Zjazd.

Nazwa, poświadczona w 1771, należała do nazw o charakterze metaforycznym, i jednocześnie ironicznym, gdyż ulica była nędznie zabudowana i była często zalewana podczas powodzi. Według innej teorii nazwa Dobra wywodziła się od dobrych zarobków właścicieli istniejących tutaj składnic drewna.

Historia

Ulica Dobra pojawiła się na mapie po raz pierwszy w roku 1740; była wtedy drogą biegnącą po wysypisku śmieci i gruzu. Z biegiem czasu nasypywanie coraz większych ilości odpadów spowodowało odsunięcie się koryta Wisły od Skarpy warszawskiej; powstałe tereny zalewowe nazwano Powiślem. Na miejscu dawnej drogi w roku 1778 wytyczono ulicę Dobrą; początkowo jedynie na odcinku ul. Tamka - ul. Mariensztat, w kolejnym roku uregulowano prowadząc fragment od ul. Karowej do ul. Bednarskiej na nasypie z piachu. Pozostały odcinek, od ul. Tamka do ul. Karowej, rokrocznie był zalewany wezbranymi wodami Wisły.

Pod koniec XVIII wieku pojawiła się pierwsza zabudowa ulicy; były to drewniane domki. W roku 1776 powstały gospodarcze zabudowania tzw. Łazienek Jezierskiego wzniesione przy ul. Bednarskiej. Do wieku XIX wszystkie zabudowania ulicy były wyłącznie drewniane; jedyne nieliczne obiekty murowane wybudowano właśnie u zbiegu z Bednarską i jej numeracji były przypisane. Były to tzw. Łazienka Jezierskiego, (znana także jako "Kasztelanka", a będąca domem publicznym), oraz łaźnia Teodozji Majewskiej, dziś mieszcząca Zespół Społecznych Szkół Ogólnokształcących Bednarska.

Jako pierwsza frontem do ulicy powstała niewielka kamieniczka nr 83, wzniesiona około roku 1840; inwestycje te pomogły uregulować końcowy odcinek ulicy – Dobrą wydłużono do linii ul. Białoskórniczej i w roku 1846 połączono ze zjazdem z Wiaduktu Pancera – taka jest geneza powstania ul. Nowy Zjazd.

Początkowy odcinek ulicy był w tym okresie jeszcze zaniedbanym wysypiskiem o luźnej drewnianej zabudowie. W latach 1853-1855 powstał nowy wodociąg warszawski projektu Henryka Marconiego; przy Dobrej 74 powstała wtedy stacja filtrów. Wodociąg Marconiego jako mało wydajny w roku 1886 zastąpiony został wodociągiem wybudowanym przez sir Williama Lindleya; na miejscu dawnej stacji filtrów powstała wtedy Stacja Pomp Kanałowych "Warszawa". Halę maszyn obsługujących wodociąg wzniesiono wzdłuż ul. Karowej; jej elewacje ozdobiła cegła licówkowa oraz detale z syntetycznego kamienia, analogicznie jak w innych elementach wodociągu – Stacji Pomp Rzecznych na ul. Czerniakowskiej i stacji Filtrów Lindleya przy ul. Koszykowej.

Zabudowania przy Dobrej z okresu ożywienia budowlanego lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XIX wieku to kilkanaście kamienic, pobudowanych przeważnie na narożnych parcelach; już po roku 1900 ich tandetny wystrój został usunięty z racji zmiany upodobań właścicieli i nietrwałości gipsu, z którego był wykonany.

Na terenach zajętych w późniejszym okresie przez Elektrownię Powiśle, pomiędzy nieistniejącymi dziś fragmentami ulic Leszczyńskiej i Radnej w latach 1886-87 powstały zabudowania Rektyfikacji Warszawskiej. W roku 1900 ulicę Dobrą wydłużono aż do linii ulicy Czerwonego Krzyża; przed rokiem 1915 nowy fragment zabudowano tam szeregiem kamienic czynszowych.

Niezwykle ciekawą kamienicę wzniesiono w roku 1910 dla Augusta Bauma pod nr. 56, u zbiegu z ul. Lipową; w późniejszym okresie należała ona do Domu Handlu i Przemysłu Edmunda Langera. Nieustalonego autorstwa budynek ozdobił narożny wykusz zwieńczony kopułą; było to jedyne tego typu rozwiązanie na terenie dzielnicy.

Działająca od roku 1904 przy ul. Elektrycznej Elektrownia Powiśle w roku 1927 dokupiła tereny aż po linię ulicy Dobrej; ulokowano na nich składy węgla, przechowywanego w bunkrach. W latach dwudziestych i trzydziestych w początkowym odcinku ulicy powstało kilka domów spółdzielczych, projektowanych przez wziętych architektów; ich autorami byli Jan Idzikowski, Marian Lalewicz i Karol Jankowski.

Równocześnie powstały nowe zakłady przemysłowe: Fabryka Wyrobów Metalowych "Sztancmet", oraz Zakłady Przemysłu Korkowego braci Balickich, a działająca tu nadal Rektyfikacja Warszawska rozbudowała swoje zabudowania o nowe obiekty.

Przedwojenna Dobra miała nawierzchnię z kostki bazaltowej; w roku 1922 pojechał nią pierwszy tramwaj elektryczny linii "P", zataczający koło: kursował na trasie Powiśle - Nowe Miasto - Powiśle.

Mimo dobrego połączenia komunikacyjnego Dobra aż do wybuchu wojny pozostała ulicą zabudowaną nieco chaotycznie, czasem niechlujnie, szczególnie na odcinku do ul. Tamka. W latach okupacji zniszczeniu uległa zabudowa środkowego odcinka ulicy, pomiędzy ul. Drewnianą a ul. Karową. Wypalone kamienice rozebrano w okresie powojennym; kilka innych podczas niedbałych remontów pozbawiono wystroju.

W roku 1995 rozebrano ostatnie relikty magazynów Stacji Pomp Kanałowych "Warszawa" i wzniesiono na ich miejscu BUW.