Ulica Belwederska

Ulica Belwederska w Warszawie – jedna z ulic Śródmieścia i Mokotowa, biegnąca od ul. Dolnej do ul. Bagatela.

Ulica Belwederska w Warszawie – jedna z ulic Śródmieścia i Mokotowa, biegnąca od ul. Dolnej do ul. Bagatela.

Historia

Ulica Belwederska powstała w XVII wieku jako droga wiodąca z Warszawy do Wilanowa. W 1593 wzniesiono przy niej drewniany kościół pw. św. Anny i Małgorzaty, istniejący do 1818 roku, a tuż obok niego – willę Krzysztofa Zygmunta Paca zwaną Belwederem. Usypane w 1770 roku Okopy Lubomirskiego większy odcinek ulicy pozostawiły poza granicami Warszawy.

W 1780 roku w rejonie ul. Grottgera powstał Zameczek z Salonem – pawilon w formie ruiny należący do zespołu zabudowań pałacu Izabeli Lubomirskiej przy ul. Puławskiej, zwanego później Pałacem Szustra. Autorem projektu Zameczku był Szymon Bogumił Zug.

Za linią wałów miejskich od XVIII wieku rozwijały się cegielnie, należące do magnaterii i Dominika Merliniego, architekta Stanisława Augusta Poniatowskiego. Po 1830 roku cegielnie przeszły na własność Wawrzyńca Mikulskiego, zaś w ich pobliżu wzniesiono domy robotnicze, będące jednymi z najwcześniej powstałych obiektów tego typu w mieście. Efektem działania cegielni były liczne glinianki i kanały; ich reliktem jest staw "Morskie Oko" w Parku "Morskie Oko".

W sąsiedztwie Parku utworzono w XIX wieku miejsce zabaw zwane Promenadą, gdzie działała knajpka o tej samej nazwie. Jej właściciel, pan Koller, doprowadził do swego lokalu kolejkę konną od Rogatek Belwederskich; stała się ona zaczątkiem istniejącej w latach 1892–1957 kolejki wilanowskiej kursującej przez Konstancin, Powsin, i Wilanów. Od drugiej połowy XIX wieku przy ulicy działały liczne fabryki; do większych zaliczała się usytuowana u zbiegu z ul. Piaseczyńską Fabryka Naczyń Mleczarskich „K. Miller i S-ka”, zatrudniająca jak okoliczne fabryczki ponad 100 osób.

W 1881 roku u zbiegu z ul. Sułkowicką wybudowano schronisko dla paralityków, należące do gminy Ewangelicko - Augsburskiej. Budynek wzniesiono według projektu Jana Kacpra Heuricha. Po 1899 roku zabudowania powiększono o nowy pawilon zaprojektowany przez Józefa Piusa Dziekońskiego.

W 1908 roku do Warszawy przyłączono odcinek Belwederskiej aż po ul. Promenada; tereny znajdujące się pomiędzy ulicami Humańską a Dworkową nadal należały do kolonii wsi Mokotów. Pierwsze kamienice czynszowe powstawały przy Belwederskiej od początków XX wieku; okres międzywojenny przyniósł budowę licznych domów jednorodzinnych, w tym niezachowanej willi gen. Władysława Sikorskiego wzniesionej u zbiegu z ul. Turecką.

Rok 1939 nie przyniósł wielkich zniszczeń w zabudowie ulicy; kilka fabryk zostało zniszczonych w 1944 podczas walk o tzw. Redutę Magnet, zawdzięczającą swą nazwę zakładom elektromechanicznym u zbiegu z ul. Promenada i ul. Piaseczyńską.

W okresie powojennym wyburzono szereg ocalałych zabytków; w 1952 roku legł pod kilofami XVIII-wieczny Zameczek z Salonem Szustrów. Po 1966 roku zburzono willę Sikorskiego, zaś po 1970 roku – zabudowania zakładu paralityków z czynną kaplicą, co wywołało protesty społeczeństwa.

Obiekty

• ul. Belwederska 16 - przedwojenny salon samochodowy "Auto-Koncern", po wojnie odbudowany w całkowicie innej formie. Obecnie garaże i siedziba Policji.
• ul. Belwederska 20 - Uniwersus, dawniej Dom Książki Uniwersus
• ul. Belwederska 23 – Hotel Hyatt Regency
• ul. Belwederska 25 – Przedstawicielstwo Handlowe Federacji Rosyjskiej
• ul. Belwederska 44B – Pałacyk, tzw. "Willa Jaroszewicza"
• ul. Belwederska 49 – Ambasada Federacji Rosyjskiej
• ul. Belwederska 54-56 – Belweder