Plac św. Jana w Sanoku

0

Plac św. Jana w Sanoku – kwadratowy plac w centrum Sanoka.

Plac położony jest w centrum Sanoka, w dzielnicy Śródmieście, granicząc od południa z rynkiem oraz od północnego zachodu z ulicą Zamkową. Południową pierzeję placu stanowi kamienica przy ul. Rynek 14, południową łącznie dwa budynki: Zajazd przy ul. Zamkowej 2 (siedziba dyrekcji Muzeum Historycznego) oraz willa rodziny Zaleskich. Od wschodu placu umiejscowiona jest skarpa i roztacza się widok na dzielnicę Błonie oraz dalsze tereny Sanoka i okolic.

W przeszłości na placu znajdował się pomnik Tadeusza Kościuszki, wykonany przez rzeźbiarza Juliana Markowskiego ze Lwowa, odsłonięty 28 września 1902 roku. Odtąd plac wraz z pomnikiem był miejscem zebrań patriotycznych młodzieży podczas świąt narodowych. Pomnik został zburzony w kwietniu 1941 roku przez nazistowskich okupantów (obecny, inny pomnik Kościuszki, od września 1962 znajduje się przy ul. Kościuszki).

Pierwotnie nosił obecną nazwę „Plac im. św. Jana”. W okresie PRL w 1968 roku przyjęto nową nazwę Plac im. Hanki Sawickiej (przeciwko tej decyzji zaprotestował Stefan Stefański, ówczesny dyrektor Muzeum Historyczne w Sanoku, który w związku z tym został zwolniony ze swojego stanowiska.

Do początku XXI wieku plac był w większości pokryty zielenią, znajdowały się na nim drzewa. Od listopada 2005 do grudnia 2007 wykonano projekt „Rewitalizacja Rynku i Placu Św. Jana” obejmujący przebudowę, remont wybranych elewacji, modernizację sieci wodociągowej, kanalizacji sanitarnej i deszczowej, instalację oświetlenia (lampy i światła powierzchniowe), usunięcie drzew, ustawienie ławek oraz wyłożenie kostki brukowej. Przebudowa rozpoczęła się w styczniu 2007 roku.

Obecnie na placu znajdują się obiekty:

  • Kapliczka św. Jana Nepomucena z końca XVIII wieku przy willi Zaleskich, przyjmuje się, iż została ufundowana w 1810 roku przez Ksawerego Krasickiego, jako votum, za ocalenie życia podczas salwowania się ucieczką konno, stromym zboczem do Sanu, po nieudanej, ostatniej obronie zamku sanockiego przed Austriakami, w czerwcu 1809 roku,
  • Pomnik Synom Ziemi Sanockiej Poległym i Pomordowanym za Polskę. Upamiętnia ofiary walk z II wojny światowej, niemieckich obozów koncetracyjnych, zbrodni katyńskiej, zbrodni UPA - pochodzących z Sanoka i ziemi sanockiej. Jego główna część to krzyż w formię rozciętej pionowo w połowie, umieszczony na brukowanym ukośnym postumencie, na którym u góry znajduje się napis główny: "Synom Ziemi Sanockiej Poległym i Pomordowanym za Polskę", na lewym krańcu jest umiejscowiony herb Sanoka, na prawym krańcu Godło Rzeczypospolitej Polskiej, zaś pomiędzy nimi położono 37 tabliczek przywołujących miejsca walk, martyrologii i kaźni począwszy od 1939 roku. Po lewej stronie jest 20 tabliczek: "Westerplatte-Hel 1939, Gdynia-Redłowo 1939, Kock 1939, Jurków-Koniecmosty 1939, Wilno 1939-1945, Warszawa 1939-1945, Lwów 1939-1945, Narwik 1940, Tobruk 1941, Londyn 1940-1945, Falaise-Chamboise 1944, Oświęcim 1940-1945, Majdanek 1941-1944, Lenino 1943, Monte Cassino 1944, Arnhem 1944, Puławy-Dęblin 1944, Kołobrzeg 1945, Wał Pomorski 1945, Berlin 1945", a po prawej 17 tabliczek: "Sanok Ziemia Sanocka 1939-1944, Dachau 1940-1945, Buchenwald 1940-1945, Mauthausen 1940-1945, Flossenbürg 1940-1945, Neuengamme 1940-1945, Gross Rosen 1940-1945, Kozielsk Katyń 1940, Ostaszków Twer Miednoje 1940, Starobielsk Charków 1940, Workuta 1940-1996, Gruszka k/ Tarnawy 1940, Bełżec 1941-1943, Treblinka 1941-1944, Wołyń 1942-1945, Baligród 1944-1948, Jasiel 1946".
  • Kwadratowa fontanna o wymiarze 3 m ustanowiona po rewitalizacji w 2007 roku,
  • Na ścianie elewacji budynku Rynek 14 stała ekspozycja fotografii z historii wojskowości Sanoka.

Plac jest miejscem obchodzenia świąt państwowych i uroczystości patriotycznych.

Plac św. Jana w Sanoku - to miejsce nie posiada jeszcze przewodnika. Jeśli znasz to miejsce, to tutaj możesz napisać przewodnik.