Muzeum Książki Artystycznej

Muzeum Książki Artystycznej – łódzkie muzeum powołane w 1993 r. przez fundację Correspondance des Arts, założoną w 1990 r. przez Janusza Tryzno jako rozwinięcie działającego od 1980 roku wydawnictwa o tej samej nazwie. Muzeum ma swoją siedzibę w Łodzi, w willi Henryka Grohmana przy ul. Tymienieckiego 24 – jest organizacją pożytku publicznego.

Muzeum prowadzi i wspiera działalność związaną z książką artystyczną oraz z ideą „korespondencji sztuk”. Głównym celem MKA jest inspiracja i kreacja w dziedzinie sztuki książki poprzez gromadzenie kolekcji książek artystycznych, w tym kolekcji „Polska Książka Artystyczna z przełomu XX/XXI w”, kolekcji „Książek o Książkach” oraz kolekcji urządzeń technicznych z dziedziny typografii w zakresie drukarstwa, papiernictwa, introligatorstwa. Dodatkowo ważnym czynnikiem dla inspiracji jest kulturalne dziedzictwo willi – siedziby MKA; pamięć o zasługach Henryka Grohmana jako kolekcjonera i mecenasa sztuki graficznej oraz zachowany, rzadki w Polsce wystrój kilku wnętrz w stylu Secesji Wiedeńskiej. MKA organizuje wystawy sztuki książki w kraju i za granicą, prowadzi działalność edukacyjną w postaci praktyk, warsztatów, konsultacji dla studentów i kontynuuje działalność twórczą wydawnictwa CdA w formie projektów z pogranicza przeszłości i przyszłości książki (Skryptorium, Studnia, Druga przestrzeń Czesława Miłosza, Biblioteka Zbigniewa Brzezińskiego i inne). Osiągnięcia MKA zostały odznaczone: Walter Tiemann Preis (1994), Schonste Bucher aus Aller Welt (1994), Nagrodą Miasta Łodzi (1997), Nagrodą Prezesa ZPAP (2006), nagrodą czasopism: Verte (1994) i Tygiel Kultury (2008), odznaką: Zasłużone dla Kultury Polskiej (2013).

Muzeum Książki Artystycznej – łódzkie muzeum powołane w 1993 r. przez fundację Correspondance des Arts, założoną w 1990 r. przez Janusza Tryzno jako rozwinięcie działającego od 1980 roku wydawnictwa o tej samej nazwie. Muzeum ma swoją siedzibę w Łodzi, w willi Henryka Grohmana przy ul. Tymienieckiego 24 – jest organizacją pożytku publicznego.

Muzeum prowadzi i wspiera działalność związaną z książką artystyczną oraz z ideą „korespondencji sztuk”. Głównym celem MKA jest inspiracja i kreacja w dziedzinie sztuki książki poprzez gromadzenie kolekcji książek artystycznych, w tym kolekcji „Polska Książka Artystyczna z przełomu XX/XXI w”, kolekcji „Książek o Książkach” oraz kolekcji urządzeń technicznych z dziedziny typografii w zakresie drukarstwa, papiernictwa, introligatorstwa. Dodatkowo ważnym czynnikiem dla inspiracji jest kulturalne dziedzictwo willi – siedziby MKA; pamięć o zasługach Henryka Grohmana jako kolekcjonera i mecenasa sztuki graficznej oraz zachowany, rzadki w Polsce wystrój kilku wnętrz w stylu Secesji Wiedeńskiej. MKA organizuje wystawy sztuki książki w kraju i za granicą, prowadzi działalność edukacyjną w postaci praktyk, warsztatów, konsultacji dla studentów i kontynuuje działalność twórczą wydawnictwa CdA w formie projektów z pogranicza przeszłości i przyszłości książki (Skryptorium, Studnia, Druga przestrzeń Czesława Miłosza, Biblioteka Zbigniewa Brzezińskiego i inne). Osiągnięcia MKA zostały odznaczone: Walter Tiemann Preis (1994), Schonste Bucher aus Aller Welt (1994), Nagrodą Miasta Łodzi (1997), Nagrodą Prezesa ZPAP (2006), nagrodą czasopism: Verte (1994) i Tygiel Kultury (2008), odznaką: Zasłużone dla Kultury Polskiej (2013).

Wydawnictwo Correspondance des Arts

Wydawnictwo „Correspondance des Arts” (w skrócie „CdA”) istnieje od 1980 r. Jest jednym z pierwszych, niezależnych wydawnictw artystycznych w krajach dawnego obozu sowieckiego, które nawiązywało do dorobku polskich emigracyjnych oficyn: Franciszki i Stefana Themersonów, Krystyny i Czesława Bednarczyków, Samuela Tyszkiewicza i Stanisława Gliwy. Pierwszą wystawę książek CdA zorganizowała w 1985 r. Hanna Świderska, kustosz zbiorów slawistycznych w British Library. Od tamtej pory książki CdA trafiają do największych bibliotek na świecie (w tym: Library of Congress, Public Library NY, Herzog August Bibliothek, Victoria & Albert Museum, National Library in Singapore, Musashino Art University Museum & Library, Tokio)

Na trzydziestoletnią historię oficyny CdA składają się 3 okresy. Pierwszy – pięcioletni – gdy książki powstały jako rezultat współpracy artystów – założycieli wydawnictwa: Andrzeja Graczykowskiego, Zbigniewa Janeczka i Janusza Tryzno oraz poety Zdzisława Jaskuły. Drugi – do połowy lat 90. – gdy Janusz i Jadwiga Tryzno współpracowali z innymi artystami, polskimi i zagranicznymi. Trzeci – gdy od kilkunastu lat książki CdA realizuje rodzina Janusza, Jadwigi i Pawła Tryznów. Ewolucji uległ preferowany przez nich typ książki artystycznej. Początkowo były to głównie książki w formie kodeksu, tzw. „book-works”, potem pojawiły się eksperymenty z bryłą kodeksu, następnie obiekty książkowe, w tym „książki lentykularne”, pokazujące trójwymiarową przestrzeń i ruch w obrazie.

Książki CdA są realizowane w małym nakładzie, cechują się ręczną robotą, oryginalną grafiką, nietypową oprawą, różnorodną bryłą, związkiem z różnymi dziedzinami sztuki oraz historią książki. Niektóre z nich są częścią „projektów CdA”. Nie są podporządkowane celom komercyjnym. Tylko druki CdA, których sporą część stanowią tomiki poetyckie, powstają na zamówienie.

Kolekcja maszyn

Muzeum Książki Artystycznej jest miejscem, w którym znajdują się zbierane od 1986 r. maszyny i urządzenia oraz umiejętności ich remontu i obsługi. Zbieranie podporządkowane jest głównemu kryterium – potrzebie stworzenia w muzeum nie limitowanych technicznie warunków do realizacji książek artystycznych. W ten sposób powstał zespół maszyn drukujących od formatu A5 do formatu A0, a w zakresie przygotowania do druku: od czcionek drewnianych i metalowych różnych krojów i punktacji, przez skład ręczny, linotypowy do składu monotypowego. Ponadto muzeum jest wyposażone w sprzęt do produkcji czcionek metalowych i drewnianych, urządzenia do ręcznego czerpania papieru, warsztat technik szlachetnych. Na drugim planie jest kolekcjonowanie maszyn z powodu wartości zabytkowej. Wyjątkiem jest unikalny w skali światowej zespół matryc i urządzeń produkcyjnych z Warszawskiej Odlewni Czcionek, uratowany od złomowania dla zachowania polskiego dziedzictwa materialnego w drukarstwie i introligatorstwie.