” | Liceum Ogólnokształcące św. Marii Magdaleny w Poznaniu (Ad sanctam Mariam Magdalenam, nazywane też Marynką) – najstarsza poznańska szkoła ponadgimnazjalna, zlokalizowana przy ul. Garbary 24. Przez wielu historyków (np. Z. Boras) uważana za najstarszą świecką szkołę polską działającą do dziś.
HistoriaData powstania szkoły jest sporna. Sama szkoła uważa za swój początek założenie w 1303 roku szkoły przy ówczesnej poznańskiej farze – kolegiacie św. Marii Magdaleny (stąd nazwa) za pozwoleniem biskupa Andrzeja Zaremby z 1302 roku. Patronem tej szkoły był prawdopodobnie św. Tomasz z Akwinu, który patronował całemu podstawowemu szkolnictwu w średniowieczu. Szkoła w okresie renesansu cieszyła się wówczas złą sławą. Miało to mieć związek z odbywającymi się w niej wykładami osób związanych z ruchem protestanckim, co prowadziło do incydentów na tle religijnym.
Po sprowadzeniu jezuitów do Poznania powstało Kolegium Jezuickie, które przejęło kościół, szkołę i kilka innych budynków. Szkołę otwarto 25 czerwca 1573. Problematyczne jest utożsamienie szkoły z Kolegium, ponieważ szkoła przez pewien czas działała odeń niezależnie. „Marynka” – jak dziś nazywa się samo liceum – może więc jedynie określać się spadkobierczynią Kolegium.
Po zlikwidowaniu Kolegium Jezuickiego w 1773, Komisja Edukacji Narodowej połączyła Kolegium z Akademią Lubrańskiego nadając szkole nazwę Akademii Wielkopolskiej, a w 1780 zdegradowała ją do Szkoły Wydziałowej. W 1834 szkołę podzielono na dwa gimnazja – gimnazjum Fryderyka Wilhelma dla protestantów i gimnazjum św. Marii Magdaleny dla katolików. Tym samym szkoła wrócić miała do nazwy pierwotnej, co było wielokrotnie krytykowane – szkoła nie miała bowiem imienia św. Marii Magdaleny, ale tradycyjną nazwę. Przed wielokrotnym przenoszeniem szkoły miała ona siedzibę w dzisiejszej Szkole Baletowej przy ul. Gołębiej. Miał w niej gościć Fryderyk Chopin, który dał koncert na terenie byłego Kolegium jezuickiego (dzisiejszy urząd miasta Poznania).
W 1858 władze jako Gimnazjum św. Marii Magdaleny, przeniosły szkołę do budynku zaprojektowanego przez Friedricha Butzke odbierając szkole dzisiejszy budynek Szkoły Baletowej. W okresie zaborów gimnazjum to zapisało chlubną kartę będąc kuźnią kadr wielkopolskich działaczy społecznych i politycznych. Po polskich powstaniach i problematycznych aferach walczono o zachowanie nazwy – Niemcy zaczęli ją nazywać Marien Gymnasium. Przekształcone w Gimnazjum Klasyczne po jego ukończeniu gwarantowało jednoznaczne uznawanie za ukończenie studiów klasycznych. Szkoła zyskała wtedy rangę ogólnopolskiej, o ogromnie wysokim poziomie tak, że zawsze większość uczniów powtarzała klasy. Szkoła przyjmowała wszystkich o nieprzeciętnych umiejętnościach i zachowaniu, dlatego słynne rodziny powierzały swoich synów szkole. Blisko niej znajdowały się potężne na ówczesne czasy internaty z uczniami z całej Polski. Dnia 6 maja 1939 roku prezydent Ignacy Mościcki odznaczył gimnazjum Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, co połączono z odsłonięciem w kościele św. Franciszka tablicy pamięci wychowanków szkoły poległych w wojnie polsko-bolszewickiej.
Po II wojnie światowej grono pedagogiczne oraz uczniowie mieli opinię przeciwników nowych władz. Po rzekomym zabójstwie politycznym dokonanym 23 stycznia 1947 przez uczniów na koledze, w 1950, szkoła została zamknięta. Uznano, że była to zbrodnia władz. Samo postępowanie procesowe budzi wątpliwości, ponieważ z dnia na dzień w ciągu tygodnia podejrzanych skazano na karę śmierci. Podejrzani przyznali się, jednak jednocześnie mówi się tu o torturach na nich stosowanych. W 1997 sąd zrehabilitował zabójców.
Od 1958 o szkołę walczył Związek byłych uczniów Gimnazjum Św. Marii Magdaleny (dziś Stowarzyszenie Absolwentów Gimnazjum i Liceum św. Marii Magdaleny). Z prywatnych pieniędzy wyremontowano szkołę. Szkoła, jako Liceum Ogólnokształcące św. Marii Magdaleny została reaktywowana 1 września 1990. Nawiązując do średniowiecznych tradycji szkoła utworzyła Bractwo św. Tomasza z Akwinu (dziś już nie działa), którego członkami byli uczniowie. Jego celem było propagowanie samoulepszania, dyskusja o edukacji i współczesności. Przewodniczył mu wicedyrektor Jerzy Sokół. Znani wykładowcy- Wojciech Bąk
- Antoni Bronikowski
- Hipolit Cegielski
- Robert Enger
- Julius Hammling
- Robert Hassencamp
- Antoni Jerzykowski
- Ferdynand Marten
- Jan Baptysta Motty
- Marceli Motty
- Fritz Pfuhl – twórca pierwszego w Niemczech szkolnego ogrodu botanicznego przy Liceum
- Julius August Schönborn
- dr Kazimierz Szulc – pedagog, projektodawca i współzałożyciel Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, publicysta, organizator powstania styczniowego
- Leon Wituski
Znani absolwenci- ks. abp Leon Przyłuski (1789-1865) – arcybiskup poznańsko-gnieźnieński i prymas Polski 1845-1865
- Ignacy Prądzyński (1792-1850) – dowódca wojsk polskich w bitwie pod Iganiami
- Paweł Edmund Strzelecki (1797-1873) – (przyjęty do klasy V, następnie naukę pobierał w szkole pijarów); uczestnik powstania listopadowego; badacz Australii i Tasmanii
- Karol Marcinkowski (1800-1846) – chirurg i ginekolog; uczestnik powstania listopadowego, więzień polityczny, filantrop, współtwórca pracy organicznej
- Felicjan Sypniewski (1822-1877) – przyrodoznawca, entomolog, botanik
- Gustaw Potworowski (1800-1860) – działacz polityczny i gospodarczy
- Jan Konstanty Żupański (1804-1883) – tłumacz z języka niemieckiego dzieł ekonomicznych, księgarz, wydawca, działacz kulturalny
- Ludwik Gąsiorowski (1807-1863) – lekarz i historyk medycyny
- dr Karol Libelt (1807-1875) – filozof, naukowiec i publicysta; uczestnik powstania listopadowego, działacz niepodległościowy; przywódca polityczny
- Teodor Teofil Matecki (1810-1886) – lekarz, działacz społeczny, członek PTPN, inicjator wystawienia pomnika Mickiewicza w Poznaniu
- dr Hipolit Cegielski (1813-1868) – filozof, nauczyciel; wydawca, przywódca polityczny, działacz społeczny, przemysłowiec
- Piotr Kobyliński (1814-1896) – polski ksiądz katolicki, prałat kolegiaty kaliskiej, uczestnik powstania styczniowego, działacz społeczny i niepodległościowy, tłumacz, publicysta, archeolog, historyk Kościoła i liturgii, regionalista
- Maksymilian Jackowski (1815-1905) – (odszedł w klasie IV); działacz społeczny i gospodarczy, propagator pracy organicznej
- Robert Remak (1815-1865) – histolog (odkrywca włókien Remaka), współtwórca embriologii i nowoczesnej elektroterapii
- dr Marceli Motty (1818-1898) – filozof; nauczyciel, działacz społeczny, pisarz
- Władysław Niegolewski (1819-1885) – współorganizator nieudanego ataku na Cytadelę w Poznaniu w 1846 r.; działacz społeczny i polityczny, zasłużony w walce o obronę języka i religii w zaborze pruskim
- prof. Antoni Małecki (1821-1913) – filolog klasyczny, historyk literatury, mediewista, językoznawca, heraldyk, dramaturg, rektor Uniwersytetu Lwowskiego 1872-1873; poseł na sejm krajowy galicyjski, dożywotni członek austriackiej Izby Panów od 1881 r.
- Edmund Taczanowski (1822-1879) – generał, uczestnik walk niepodległościowych, dowódca powstańczy w czasie powstania styczniowego
- Kazimierz Kantak (1824-1886) – więzień polityczny, zwolniony po procesie berlińskim w 1847 r.; uczestnik powstania wielkopolskiego, poseł Sejmu Pruskiego
- Leon Wegner (1824-1873) – ekonomista, historyk, jeden z twórców Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk
- Kazimierz Jarochowski (1828-1888) – historyk, publicysta „Dziennika Poznańskiego”, współzałożyciel Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk; poseł Sejmu Pruskiego
- ks. abp Józef Cybichowski (1828-1887) – biskup gnieźnieński 1867 i poznański 1868, więziony 1875-7, bronił polskich praw narodowych
- Jan Kanty Działyński (1829-1880) – uczestnik powstania wielkopolskiego; działacz społeczny, gospodarczy i naukowy
- Kazimierz Chłapowski (1832-1916) – działacz społeczny; członek Izby Panów Parlamentu Rzeszy
- ks. Augustyn Szamarzewski (1832-1891) – więzień polityczny, działacz gospodarczy i społeczny, obrońca języka ojczystego
- Edward Likowski (1836-1915) – arcybiskup poznańsko-gnieźnieński i prymas Polski 1914-1915
- prof. Józef Rivoli (1838-1926) – doktor h. c. nauk leśnych, profesor geografii leśnictwa i ogólnej hodowli lasu Uniwersytetu Poznańskiego
- dr Roman Szymański (1840-1908) – filozof; działacz polityczny, powstaniec styczniowy, publicysta, redaktor „Orędownika”
- ks. abp Florian Stablewski (1841-1906) – arcybiskup poznańsko-gnieźnieński i prymas Polski 1891-1906, poseł Sejmu Pruskiego
- Ludwik Mizerski (1843-1923) – prawnik, prezes Koła polskiego w sejmie pruskim, syndyk konsystorza arcybiskupiego w Poznaniu, literat
- dr Zygmunt Celichowski (1845-1923) – działacz społeczny, bibliotekarz, historyk, wydawca
- Józef Kościelski (1845-1911) – (maturę zdał w Braniewie); poeta i dramaturg, poseł sejmu pruskiego i Parlamentu Rzeszy, działacz społeczny i kulturalny
- Roman May (1846-1887) – chemik, nauczyciel, działacz społeczny, przemysłowiec
- Stanisław Jerzykowski (1847-1927) – lekarz, działacz społeczny, współzałożyciel Towarzystwa Czytelni Ludowych
- prof. Kazimierz Morawski (1852-1925) – filolog klasyczny, historyk, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego 1906-1907, prezes Polskiej Akademii Umiejętności 1918-1925, kandydat na prezydenta RP w 1922 r.
- prof. Antoni Danysz (1853-1925) – historyk kultury, teoretyk wychowania, profesor Uniwersytetu Poznańskiego
- dr Władysław Witkowski (1854-1927) – lekarz, działacz społeczny i kulturalny w Ostrowie Wlkp.
- prof. Bronisław Dembiński (1858-1939) – poseł na Sejm w Wiedniu, poseł do Sejmu Ustawodawczego 1919-1922; wiceminister w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego 1918-1920
- ks. Wincenty Głębocki (1858-1903) – pedagog
- Jan Kasprowicz (1860-1926) – wybitny poeta, dramaturg, tłumacz, krytyk literacki i teatralny
- Wojciech Trąmpczyński (1860-1952) – adwokat, obrońca Polaków w procesach politycznych w zaborze pruskim; poseł Sejmu Pruskiego i Parlamentu Rzeszy, marszałek Sejmu Ustawodawczego 1919-1922, marszałek Senatu 1922-1928, poseł na Sejm 1928-1935 z ramienia Związku Narodowego
- Bernard Chrzanowski (1861-1944) – adwokat; działacz społeczny, kurator szkolny, prezes Związku Sokołów Wielkopolskich; poseł Parlamentu Rzeszy; senator RP 1935-1939
- dr Bolesław Krysiewicz (1862-1932) – lekarz i społecznik, organizator szpitala dziecięcego w Poznaniu (obecnie jego imienia)
- Witold Leitgeber (1870-1903) – wydawca, księgarz, pisarz
- ks. bp Stanisław Okoniewski (1870-1944) – biskup chełmiński 1926-1944
- Roger Sławski (1871-1963) – polski architekt
- Kazimierz Filip Wize 1873-1953 – polski lekarz psychiatra, filozof i filozof medycyny, botanik, entomolog, poeta i tłumacz.
- dr Witold Celichowski (1874-1944) – adwokat; działacz polityczny
- Jarogniew Drwęski (1875-1921) – adwokat, obrońca w procesach Michała Drzymały i nauczycieli wrzesińskich, działacz patriotyczny, pierwszy polski prezydent Poznania 1919-1921
- Cyryl Ratajski (1875-1942) – prezydent Poznania 1922-1934 i 1939, minister spraw wewnętrznych 1924-1925, podczas II wojny światowej delegat Rządu Emigracyjnego na Kraj
- bł. ks. Narcyz Putz (1877-1942) – Błogosławiony Męczennik Kościoła – 1 ze 108 Błogosławionych Męczenników II wojny światowej
- Michał Sobeski (1877-1939) – współtwórca i profesor Uniwersytetu Poznańskiego
- Kazimierz Cwojdziński (1878-1948) – matematyk, profesor Szkoły Inżynierskiej w Poznaniu
- Antoni Banaszak (1881-1932) – prawnik, organizator polskiego sądownictwa w Wielkopolsce po I wojnie światowej
- ks. bp Karol Radoński (1883-1951) – biskup włocławski 1928-1951
- ks. bp Tadeusz Paweł Zakrzewski (1883-1961) – biskup pomocniczy diecezji łomżyńskiej 1938-1946, biskup ordynariusz diecezji płockiej 1946-1961
- dr Stanisław Celichowski (1885-1947) – adwokat; działacz polityczny
- Jan Kaczmarek (1894-1981) – pułkownik łączności Wojska Polskiego
- prof. Wiktor Dega (1896-1995) – doktor nauk medycznych, ortopeda, ekspert WHO w zakresie readaptacji
- prof. Janusz Zeyland (1896-1944) – lekarz ftyzjatra, organizator Centralnego Biura Gruźlicy i pierwszego w Polsce oddziału leczenia dziecięcej gruźlicy płuc
- Jerzy Wojciech Rychłowski (1897-1929) – major dyplomowany pilot-obserwator Wojska Polskiego, dyrektor nauk „Szkoły Orląt” w Dęblinie
- Wacław Taranczewski (1903-1987) – artysta malarz
- Henryk Zygalski (1906-1978) – matematyk, kryptolog, łamacz kodu Enigmy
- Feliks Krawiec (1906-1939) – botanik, znawca roślin zarodnikowych, działał na rzecz ochrony przyrody
- ks. Tadeusz Kirschke (1908-1996) – kapelan wychodźstwa polskiego we Francji, Niemczech i Anglii; więzień hitlerowskich obozów koncentracyjnych; kapelan Radia Wolna Europa
- Przemysław Warmiński (1908-1939) – tenisista i hokeista
- Stanisław Sroka (1909-1967) – prezydent Poznania 1945-1948, organizator pierwszych po wojnie Międzynarodowych Targów Poznańskich, minister gospodarki komunalnej
- prof. Witalis Ludwiczak (1910-1988) – hokeista, olimpijczyk z Lake Placid 1932 i Garmisch-Partenkirchen 1936; sędzia sądów powszechnych, profesor prawa UAM w Poznaniu i Uniwersytetu w Genewie
- Jerzy Waldorff (1910-1999) – (maturę zdał w Gimnazjum im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu); pisarz, publicysta, krytyk muzyczny i działacz społeczny – założyciel Społecznego Komitetu Opieki na rzecz Ochrony Starych Powązek
- Witold Kochański (1911-1992) – filolog polski, znawca i popularyzator kultury serbołużyckiej, filozof, pedagog
- ks. kard. Adam Kozłowiecki (1911-2007) – misjonarz w Zambii, pierwszy arcybiskup metropolita Lusaki 1959-1969, przewodniczący Papieskich Dzieł Misyjnych w Zambii 1970-1991 uczestnik Soboru Watykańskiego II i sesji Światowego Synodu Biskupów w Watykanie, kardynał od 1998 r.
- Leon Marszałek (1912-1996) – działacz ZHP, ostatni komendant Szarych Szeregów; naczelny redaktor wielu wydawnictw, zwłaszcza encyklopedycznych i słowników
- dr Karol Hoffmann (1913-1971) – lekkoatleta, skoczek w dal, wzwyż i trójskoczek, 8-krotny mistrz Polski, olimpijczyk z Berlina 1936; propagator porannej gimnastyki w Polskim Radiu
- ks. Wacław Eborowicz (1915-1994) – polski duchowny katolicki, filolog, patrolog, profesor seminarium w Pelplinie.
- prof. inż. dypl. Jerzy Doerffer (ur. 1918-2006) – rektor Politechniki Gdańskiej 1981-1984; specjalista w dziedzinie budowy okrętów, pięciokrotny doctor honoris causa uczelni technicznych
- Jerzy Klinger (1918-1976) – prawosławny duchowny, teolog, prorektor Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie.
- o. Marian Żelazek SVD (1918-2006) – misjonarz i organizator ośrodka opieki nad trędowatymi w Indiach, kandydat do Pokojowej Nagrody Nobla w 2002 r.
- ks. prałat prof. Marian Wolniewicz (1919-2005) – teolog, biblista, tłumacz biblijny, wykładowca Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie, kapelan honorowy papieski
- prof. Stefan Stuligrosz (ur. 1920-2012) – (maturę zdał w Gimnazjum im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu); rektor Akademii Muzycznej w Poznaniu, dyrygent Poznańskich Słowików
- prof. Czesław Jackowiak (1923-1994) – specjalista w dziedzinie prawa pracy; rektor Uniwersytetu Gdańskiego 1987-1990
- ks. abp Marian Przykucki (ur. 1924) – biskup ordynariusz diecezji chełmińskiej 1981-1992, arcybiskup-metropolita diecezji szczecińsko-kamieńskiej 1992-1999
- ks. kan. prof. Aleksander Bystry (1925-2003) – wykładowca Papieskiego Wydziału Teologicznego w Poznaniu, publicysta katolicki, wieloletni kapelan sióstr serafitek
- Lech Domeracki (ur. 1929) – polityk, sędzia, minister sprawiedliwości 1983-1988
- Honza Zamojski (ur. 1981) – artysta współczesny, kurator i wydawca. Autor rysunków, instalacji i filmów wideo
- Artur Marciniak (ur. 1987) – piłkarz, uczestnik Mistrzostw Europy U-19 w 2006 i Mistrzostw Świata U-20 w 2007
- Prof. Olech Szczepski (1914-1980) – Wydział Lekarski – Uniwersytet Poznański 1938 r. Prof. Akademii Medycznej w Poznaniu. Rektor A.M. 1962-1964. Dyrektor Instytutu Pediatrii w Poznaniu.
|