Jezioro Zegrzyńskie

Jezioro Zegrzyńskie (pot. Zalew Zegrzyński, Zbiornik Zegrzyński, Zbiornik Dębe) – zbiornik retencyjny na Narwi, utworzony w 1963, położony w Kotlinie Warszawskiej, w powiecie legionowskim.

Jezioro wykorzystywane jest jako akwen żeglugowy, energetyczny, rolniczy, rekreacyjny oraz do celów ochrony przeciwpowodziowej. Pełni również funkcję zbiornika wody pitnej.

Jezioro Zegrzyńskie (pot. Zalew Zegrzyński, Zbiornik Zegrzyński, Zbiornik Dębe) – zbiornik retencyjny na Narwi, utworzony w 1963, położony w Kotlinie Warszawskiej, w powiecie legionowskim.

Jezioro wykorzystywane jest jako akwen żeglugowy, energetyczny, rolniczy, rekreacyjny oraz do celów ochrony przeciwpowodziowej. Pełni również funkcję zbiornika wody pitnej.

Charakterystyka

Powierzchnia zbiornika wynosi 3030 ha, długość 41 km (na Narwi), szerokość do ok. 3,5 km, pojemność 94,3 mln m³. Zwierciadło wody znajduje się 79 m n.p.m.. Maksymalne spiętrzenie wynosi 7 metrów. Wpływ spiętrzenia kończy się ok. 27 km za Serockiem.

Zbiornik powstał po przegrodzeniu koryta Narwi zaporą w Dębem (proj. Władysław Nawarski). Na zaporze została zbudowana elektrownia wodna o mocy 20 MW. Podczas budowy utworzono ok. 60 km wałów ochronnych co zmniejszyło możliwość powstawania powodzi w dolnym biegu Narwi i Bugu. Powstanie zbiornika przyczyniło się do nawodnienia ok. 8 tys. ha łąk i gorszych gruntów oraz uregulowania gospodarki wodnej na terenie ok. 13 tys. ha. Zbiornik połączony jest z Wisłą, Narwią oraz Kanałem Żerańskim.

Zbiornik otoczony jest lasami sosnowymi, które występują między Dębem a Wieliszewem, Białobrzegami i Rynią, a także w okolicach Jadwisina i Jachranki. Swoje siedliska mają tu ptaki takie jak m.in. rybitwy, mewy, łabędzie, perkozy i kaczki.

Przez Jezioro Zegrzyńskie przebiega most drogowy o długości 332 m i szerokości 13,5 m, oddany do użytku w 2003 roku. Jest on częścią drogi krajowej nr 61. Starszy most zbudowany w latach powojennych jeszcze przed spiętrzeniem zbiornika został rozebrany w 2003 r. gdyż był za wąski, a niska skrajnia pod mostem blokowała żeglugę wzdłuż jeziora. Równolegle do obecnego mostu z lustra jeziora wystają relikty mostu zbudowanego przed powstaniem zbiornika (ciekawostką jest widoczna różnica w wysokości skrajni).

Nazwa

Nazwę Jezioro Zegrzyńskie wprowadzono urzędowo w 1963 roku. Pochodzi ona od leżącej na północ od jeziora wsi Zegrze.

W 2007 roku nazwa ta została także potwierdzona przez Komisję Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych. Jednak poza nazwą urzędową często stosowana jest także nazwa Zalew Zegrzyński (m.in. w Bazie Danych Ogólnogeograficznych prowadzonej przez Główny Urząd Geodezji i Kartografii), a czasami także (przez hydrotechników) Zbiornik Dębe.

Gmina Nieporęt złożyła wniosek o zmianę oficjalnej nazwy zbiornika z Jezioro Zegrzyńskie na Zalew Zegrzyński. Wniosek ten był omawiany na posiedzeniu Komisji Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych w czerwcu 2010 r. i zaopiniowany negatywnie. Komisja zdecydowała, że urzędową nazwą pozostanie Jezioro Zegrzyńskie.

Turystyka

Jezioro jest miejscem rekreacji mieszkańców Warszawy i okolic w związku z licznymi ośrodkami sportów wodnych. Swoją świetność przeżywało w latach 70. XX wieku, gdy wokół powstało wiele ośrodków wypoczynkowych takich jak m.in. "Kolejarz" i "Energetyk". Na początku XXI wieku zaniedbane ośrodki wykupywano i przebudowywano według wówczas panujących standardów i w konsekwencji jezioro stało się ponownie atrakcyjne. Ośrodki wypoczynkowe i sportów wodnych zlokalizowane są głównie w takich miejscowościach jak:

• Zegrze,
• Zegrze Południowe,
• Serock,
• Zegrzynek, PTTK
• Jadwisin – Klub Żeglarski Dolomit, Yacht Klub Jadwisin
• Jachranka,
• Białobrzegi
• Rynia.

Czystość wody zbiornika poprawiono dzięki wybudowaniu kilku oczyszczalni nad Narwią, Bugiem i ich dopływami.

Wokół Jeziora Zegrzyńskiego znajduje się dwanaście szlaków rowerowych. Ich długość wynosi 351,1 km.

Wędkarstwo

W wodach Jeziora Zegrzyńskiego występują takie ryby jak m.in.: leszcze, liny, karpie, okonie, sandacze, szczupaki, sumy (wędkarski rekord 74,5 kg), wzdręgi, bolenie, jazgarze, miętusy, węgorze, karasie (srebrzysty, złoty), jazie, klenie oraz tołpygi. Tylko w Jeziorze Zegrzyńskim (znaleziony w 1989 r.), w dolnym odcinku Bugu (1997 r.) i Zbiorniku Włocławskim występuje taki gatunek jak sapa. Ryba ta przypłynęła do Polski w połowie lat 80. z dopływów Morza Czarnego.

W klasyfikacji łowisk Polskiego Związku Wędkarskiego wody zbiornika znajdują się w granicach akwenu Narew 7. Znajdują się tutaj obręby ochronne takie jak:

• Zegrze gdzie obowiązuje zakaz łowienia od 1 listopada do 31 marca na obszarze od mostu do linii 32 km Narwi;
• Dębe gdzie obowiązuje całoroczny zakaz łowienia.

Żeglarstwo

Na wodach zbiornika uprawiane jest żeglarstwo, a kilkanaście razy w roku organizowane są imprezy regatowe. Zimą na jeziorze pojawiają się bojery, iceflyery i iceboardy.

Jezioro charakteryzuje się zafalowaniem powstającym przy wietrze o sile 3–4 stopni w skali Beauforta w postaci krótkiej, stromej fali o wysokości do ok. 0,7 m. Wieją tu zmienne wiatry z gwałtownymi, silnymi szkwałami.

Swoją działalność prowadzi tu Warszawskie Towarzystwo Regatowe zajmujące się organizacją regat jachtów kabinowych i narodowej klasy Omega. W Zegrzynku odbywają się Regaty Samotnych, Regaty Nocne (uczestniczyli w nich przed laty Krzysztof Baranowski oraz Teresa Remiszewska) oraz Regaty o Błękitną Wstęgę Zalewu. W 1998 r. Yacht Klub Polski Warszawa był organizatorem Mistrzostw Polski w klasie Omega. Natomiast Kluczyński Sails zorganizował otwarte Mistrzostwa Warszawy Jachtów Kabinowych.

W 2008 r. odbyły się takie regaty jak m.in.: Polish Match Tour, Regaty Delfi (Port Jachtowy Nieporęt), Regaty klasy Tango (Port Jachtowy Nieporęt GPW), Regaty Świętojańskie, Puchar Warszawy klasy Omega (YKP Nieporęt GPW) oraz Mistrzostwa Warszawy Jachtów Kabinowych (Port Jachtowy Nieporęt GPW).

Oprócz żeglarstwa uprawiany jest również kitesurfing, windsurfing, kajakarstwo, wioślarstwo i sporty motorowodne.