Gimnazjum Mariackie

II Liceum Ogólnokształcące im. Mieszka I w Szczecinie – jedna z najstarszych polskich placówek oświatowych w województwie zachodniopomorskim, założona w 1946, nawiązująca też do tradycji szkół powstających w Szczecinie od XIII w. W rankingu "Rzeczpospolitej" i "Perspektyw" w roku szkolnym 2006/2007 szkoła zajęła 15. miejsce w Polsce. Uczniowie i mieszkańcy miasta nazywają szkołę Pobożniakiem, od nazwy ulicy Henryka Pobożnego, przy której znajduje się szkoła. Szkoła prowadzi także oddziały realizujące program Matury Międzynarodowej. Numer szkoły w programie IB to 003885.

II Liceum Ogólnokształcące im. Mieszka I w Szczecinie – jedna z najstarszych polskich placówek oświatowych w województwie zachodniopomorskim, założona w 1946, nawiązująca też do tradycji szkół powstających w Szczecinie od XIII w. W rankingu "Rzeczpospolitej" i "Perspektyw" w roku szkolnym 2006/2007 szkoła zajęła 15. miejsce w Polsce. Uczniowie i mieszkańcy miasta nazywają szkołę Pobożniakiem, od nazwy ulicy Henryka Pobożnego, przy której znajduje się szkoła. Szkoła prowadzi także oddziały realizujące program Matury Międzynarodowej. Numer szkoły w programie IB to 003885.

Historia

Księstwo Pomorskie i Pedagogium książęce

Pierwsza znaczna szkoła w Szczecinie powstała w XIII w. przy kościele św. Jakuba pełniącym funkcję kościoła rezydencjonalnego biskupów kamieńskich, obecnie archikatedrze arcybiskupów szczecińsko-kamieńskich. W 1261 książę pomorski Barnim I Dobry powołał złożony z 12 kanoników zespół kolegiacki, który oprócz wielu innych nadań uzyskał prawo połowu ryb na Odrze i jeziorze Dąbie. W 1263 rozpoczęto budowę kościoła Najświętszej Marii Panny w Szczecinie, pełniącego rolę kościoła farnego. Przy Kościele Mariackim Barnim I Dobry ufundował także szkołę, nazywaną później Gimnazjum Mariackim, której główną funkcją było przygotowanie kandydatów do stanu duchownego. W XVI w. dzięki mecenatowi Gryfitów powstała w jej miejscu w Szczecinie uczelnia półwyższa Pedagogium Szczecińskie – XVI-wieczni książęta pomorscy jako typowi książęta renesansowi byli mecenasami sztuki i kultury. Na sejmie w Trzebiatowie postanowiono, że w Szczecinie powstanie uniwersytet. Sytuacja księstwa i bliskość istniejącego od 1456 Uniwersytetu w Greifswaldzie zdecydowały jednak, że powstała uczelnia nowego typu, pedagogium, która dopiero w przyszłości miała być przekształcona w uniwersytet. W 1541 książę pomorski Filip I założył przy Kościele Najświętszej Marii Panny fundację, której celem było założenie i finansowanie pedagogium w Szczecinie. Pedagogium Szczecińskie powstało dwa lata później dzięki księciu Barnimowi IX Pobożnemu. Było humanistyczną uczelnią wyższą renesansowego typu, nie miało pełnych uprawnień uniwersyteckich, które przysługiwały na Pomorzu średniowiecznemu uniwersytetowi w Greifswaldzie, z którym pedagogium rywalizowało. Nauka w Pedagogium Szczecińskim trwała 8 lat. Miała inny charakter niż nauka w uniwersytetach średniowiecznych, uczono przede wszystkim języków klasycznych (greki i łaciny), a także teologii, dialektyki, retoryki i muzyki. W XVII wieku absolwenci Pedagogium wydali opisy historyczne Pomorza i jedne z pierwszych opisów historycznych miasta Szczecina – w 1613 syn kupca szczecińskiego Paul Friedeborn wydaje drukiem kronikę Szczecina Historische Beschreibung der Stadt Alten Stettin in Pommern i opis miasta Descriptio urbis Steninensis, Topographica, historica cum icona, w 1628 profesor pedagogium i archidiakon kościoła Marii Panny Daniel Cramer wydaje obszerną kronikę Kościoła na Pomorzu Das grosse Pomrische Kirchen-Chronicon, a w latach 1639-1640 rektor Pedagogium Johannes Micraelius obszerną historię Pomorza Sechs Bücher vom alten Pommerlande. Do osób związanych ze szczecińskimi szkołami tego okresu należą Philipp Dulichius, Otto Jageteuffel, Daniel Cramer, Johannes Micraelius, Jakob Fabricius, Paul Friedeborn.

Czasy szwedzkie i Carolinum

Razem z upadkiem Księstwa Pomorskiego i całych Niemiec podczas wojny trzydziestoletniej szkoła podupadła. Podczas wojny Szczecin znajdował się pod okupacją szwedzką, a w 1648 (pokój westfalski) został razem z całą zachodnią częścią Księstwa Pomorskiego wcielony do Szwecji. W latach 1648-1667 nastąpił dalszy upadek Pedagogium, któremu groziło zamknięcie z powodu braku funduszy. Z tego względu władze szwedzkie zdecydowały się zreorganizować szkołę w 1677, kiedy król Szwecji Karol XI nadał jej nazwę Gymnasium Academicum Carolinum (Gimnazjum Carolinum). W 1670 szkoła otrzymała tytuł "gymnasium regium". Początkowo chciano przekształcić Pedagogium w uniwersytet, mający stanowić ogniwo obrony Pomorza szwedzkiego przed wpływami brandenbursko-pruskimi. Pracę nad utworzeniem uniwersytetu były zaawansowane, istniał nawet projekt przeniesienia do Szczecina Uniwersyetu w Greifswaldzie i połączenia go z Pedagogium, ostatecznie jednak poprzestano na utworzeniu szkoły średniej o akademickim profilu nauczania. W Carolinum uczono greckiego, hebrajskiego, historii, logiki, retoryki, arytmetyki, geometrii, astronomii, etyki, polityki, fizyki, muzyki. Szkoła posiadała także ogród botaniczny. Podczas oblężenia Szczecina w 1677 budynek gimnazjum uległ znacznym zniszczeniom. W czasie wojen szwedzko-pruskich naukę zawieszono, a część uczniów wcielono do wojska.

Czasy pruskie i Gimnazjum Mariackie (Marienstiftsgymnasium)

W 1713 Szczecin znalazł się pod panowaniem Prus, co zostało potwierdzone przez pokój w Sztokholmie w 1720. Nowe władze reaktywowały szkołę, jednak warunki jej funkcjonowania były trudne – budynek szkoły był zniszczony, w 1728 szkoła liczyła zaledwie 20 uczniów. XVIII wiek to trudne czasy dla szkoły, poziom nauczania był bardzo niski, zdarzały się przypadki porywania uczniów prosto ze szkoły do wojska, kłótni między profesorami, częste były też pojedynki (do 1754 uczniowie mieli prawo noszenia szpady), ekscesy i bójki uliczne. Kontrola przeprowadzona w 1785 wykazała, że uczniowie odmawiają udzielania odpowiedzi i przeszkadzają w prowadzeniu lekcji syczeniem i tupaniem. Z inicjatywy króla Prus Fryderyka Wilhelma I nastąpiła przebudowa gimnazjum w stylu neoklasycystycznym. Wkrótce po pożarze Kościoła Najświętszej Marii Panny 14 VII 1789 przeprowadzone egzaminy końcowe wykazały, że szkoła nie spełnia wymogów akademickich, w związku z czym w wyniku zarządzenia z 25 stycznia 1805 połączono ją z gimnazjum miejskim tworząc Mariackie Gimnazjum Królewskie pod patronatem króla Prus.

Lata 1805-1869 to okres rozkwitu szkoły. Liczba uczniów stale wzrastała, poziom nauczania się podnosił, nauczycielami byli wybitni naukowcy. Adolf i Karol Stahr byli tłumaczami i znawcami literatury europejskiej. Hermann Grassmann (1809-1877) był współtwórca rachunku różniczkowego i wielu nowatorskich rozwiązań z zakresu algebry, Ludwig Giesebrecht (1792-1893), student Uniwersytetu w Greifswaldzie, był nauczycielem historii w Gimnazjum Mariackim przez 50 lat (od 1816), doktorem honoris causa uniwersytetów w Królewcu i Greifswaldzie, filozofem (propagował heglowskie tezy filozoficzne i teologiczne w gimnazjum, które za jego sprawą zostało okrzyczane "siedliskiem zgubnego heglizmu"), historykiem (autorem 26 artykułów w Baltische Studien i 3-tomowej Wendische Geschichten (Historii Słowiańskich, obejmujących lata 780-1182), teoretykiem wychowania starającym się łączyć nowoczesną pedagogikę z ideałami starożytności (rozprawa pedagogiczna Damaris) poetą, do którego dzieł komponował utwory sam Carl Loewe, także autorem poezji okolicznościowej na cześć Gimnazjum Mariackiego. Najwybitniejszym profesorem gimnazjum był Carl Loewe, jeden z najważniejszych muzyków i kompozytorów niemieckiego romantyzmu, organista w kościele św. Jakuba, założyciel własnej szkoły muzycznej. Liczba godzin lekcyjnych wynosiła 32 w tygodniu, a ukończenie szkoły było zamknięte egzaminem. W 1805 wprowadzono też do programu szkolnego wiele nowych przedmiotów: matematykę, geografię, język niemiecki, język francuski, chemię, rysunki, gimnastykę. W 1832 szkoła otrzymała nowy budynek leżący pomiędzy ulicami Mariacką i Farną. Był to duży budynek, bardzo nowoczesny jak na owe czasy. Fasada była utrzymana w stylu klasycystycznym -nawiązywało to do klasycznego charakteru szkoły, w której jak w wielu niemieckich gimnazjach XIX w. dominowały języki klasyczne. Zbudowano go na miejscu rozebranego w 1829 kościoła Mariackiego. Z dawnych zabudowań zespołu kolegiaty Najświętszej Marii Panny zachowały się po pożarze Domki Profesorskie, przebudowane w 1793 i 1831 i średniowieczny krużganek łączący je z kościołem. Twórcą projektu nowego budynku był wybitny niemiecki architekt Karl Friedrich Schinkel, jeden z wybitniejszych twórców okresu klasycyzmu w Prusach, silnie związany z Pomorzem Zachodnim. W latach 1869-1915 budynek pozostawał siedzibą Kolegium Mariackiego. W następnych latach pełnił wiele funkcji, m.in. siedziby szczecińskiego radia, opery i baletu, straży pożarnej i Hitlerjugend. W czasie II wojny światowej uległ częściowemu spaleniu. Od 1972 mieści się w nim IX Liceum Ogólnokształcące im. Bohaterów Monte Cassino w Szczecinie.

W 1869 nastąpiła reorganizacja szkoły – podzielono ją na Gimnazjum Miejskie i Gimnazjum Mariackie. Gimnazjum Miejskie przeniesiono do budynku przy ulicy Dworcowej, w którym obecnie mieści się stara część gmachu Książnicy Pomorskiej. Gimnazjum Mariackie pozostało przy ulicy Farnej. Z powodu przepełnienia szkoła w 1916 przeniosła się do nowego budynku, powstałego przy ulicy Henryka Pobożnego niedaleko Hakenterrasse, obecnych Wałów Chrobrego, stanowiących dziś ulubiony teren rekreacji uczniów liceum. Tereny na których powstała szkoła od XVII wieku były częścią należącego do fortyfikacji miejskich Fortu Leopolda. W 1873 zniesiono znacznie utrudniającą rozwój przestrzenny i gospodarczy miasta twierdzę szczecińską, a Fort Leopolda zburzono. W latach 1902-1921 z inicjatywy nadburmistrza Szczecina Hermanna Hakena i dzięki jego następcy Freidrichowi Ackermanowi zagospodarowano teren zburzonego fortu i włączono go w obręb miasta – zbudowano tu rozległy kompleks budynków publicznych i tarasów widokowych, które zaprojektował Wilhelm Meyer-Schwartau. W czasie budowy Wałów Chrobrego powstał w 1901 plan zagospodarowania całości terenów pozostałych po forcie Leopolda – między Hakenterasse a Grabower Anlagen (obecnie Park Żeromskiego) powstał kompleks ozdobnych kamienic, wśród których znajduje się zaprojektowany przez berlińskiego architekta Blanckego gmach II Liceum Ogólnokształcącego. Na planie miasta z 1915 roku zaznaczono budynek szkoły w budowie. Budynek poprzez swoją klasycystyczną formę nawiązuje do humanistycznego kierunku gimnazjum. W portalu umieszczone zostały cztery pseudokolumny w stylu doryckim, a na dziedzińcu umieszczono stylizowane na greckie płaskorzeźby przedstawiające nagich zawodników uprawiających pięciobój. Budynek, przeznaczony na 600 uczniów był bardzo funkcjonalny, znajdowała się w nim duża aula i sala gimnastyczna oraz liczne pracownie przedmiotowe.

Czasy polskie

26 kwietnia 1945 wojska sowieckie wkroczyły do Szczecina, ustanawiając w mieście swój zarząd wojskowy. 30 kwietnia powstała administracja polska kierowana przez inż. Piotra Zarembę. Układ poczdamski nie rozstrzygnął kwestii, czy Szczecin będzie należeć do Polski – 5 maja powstała w mieście administracja niemiecka. Z powodu zniszczenia mostów na Odrze Szczecin odcięty był od pozostającego pod polską kontrolą Dąbia, w okresie od maja do lipca 1945 powróciło do Szczecina około 60000 Niemców, a ich łączna liczba wynosiła około 84000. 17 maja zarząd polski opuścił miasto na polecenie Rządu Tymczasowego, 9 czerwca powrócił, 19 lipca ponownie opuścił miasto na skutek interwencji państw zachodnich. 5 lipca 1945 do Szczecina wkroczyły oddziały Wojska Polskiego, co oznaczało ostateczne opanowanie miasta przez Polaków – mimo to długo jeszcze w wielu obszarach miasta toczyły się walki polsko-niemieckie, ludność niemiecką wysiedlono dopiero w lutym 1946, a władze sowieckie utrudniały organizację życia w mieście, które opuściły ostatecznie dopiero w 1955. Mimo tak niesprzyjających warunków w roku szkolnym 1946/47 otwarto pierwsze polskie szkoły w Szczecinie. W lipcu 1945 na polecenie pierwszego kuratora szkolnego w Szczecinie, prof. Stanisława Helsztyńskiego uznawana za legendarną mgr Janina Szczerska zorganizowała pierwszą polską szkołę w Szczecinie. Do otwartej 2 września 1945 szkoły zgłosiło się 30 kandydatów. Jako zdecydowana przeciwniczka koedukacji Janina Szczerska doprowadziła do podziału prowadzonej przez siebie już od roku placówki. I Liceum zajęło się wyłącznie edukacją dziewcząt, a II Liceum edukacją chłopców. 3 września 1946 rozpoczęło działalność II Gimnazjum i Liceum Męskie.

Początkowo obie szkoły prowadziły zajęcia w jednym budynku, mieszczącym się przy ulicy Piastów 12, będącym do dziś siedzibą I Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie w Szczecinie. 4 października 1946 Liceum Męskie zostało przeniesione do gmachu przy ulicy Henryka Pobożnego 2, wybranego ze względu na lokalizację tam dawnego Gimnazjum Mariackiego.

W latach 1951-1960 dyrektorem szkoły był Henryk Kański. Podczas jego kadencji w roku szkolnym 1955/56 w szkole wprowadzono koedukację. W 1957 roku aby pomieścić coraz liczniejsze roczniki młodzieży przebudowano pomieszczenia dawnej biblioteki niemieckiej, zyskując siedem nowych sal lekcyjnych. W roku szkolnym 1957/58 szkoła otrzymała imię Mieszka I. Wybór patrona wiązał się z komunistyczną propagandą dotyczącą Ziem Północnych i Zachodnich – podobnie jak nadanie Hakenterasse nazwy "Wały Chrobrego", a wielu ulicom Szczecina nazw pochodzących od imion piastowskich władców i pogańskich bogów, nazwa miała świadczyć o odległej słowiańskiej przeszłości Szczecina i symbolizować "powrót" Pomorza Zachodniego do Polski. Jednak jeszcze zanim placówka otrzymała oficjalne imię, przyzwyczajono się ją nazywać Pobożniakiem, o czym zadecydowała lokalizacja budynku szkolnego przy ulicy Henryka Pobożnego.

W latach 80. uczniowie "Dwójki" odnosili największe sukcesy w naukach humanistycznych,. Prężnie działające Koło Miłośników Melpomeny skupiało osoby zainteresowane teatrem, organizowało inscenizacje i uczyło pisania recenzji. W szkole działała także Witkacówka, grupa uczniów zainteresowanych osobą Stanisława Ignacego Witkiewicza. Reprezentanci II Liceum przez wiele lat zdobywali czołowe miejsca w różnego rodzaju konkursach dziennikarskich. Ze szkołą związana jest ważna szczecińska scena rockowa, powstała w dużym stopniu na gruncie kontestacji rzeczywistości schyłkowego PRL-u. Wielu uczniów szkoły weszło w skład znanych polskich zespołów rockowych, takich jak Hey czy Kolaboranci.

W 1985 do budynku Dwójki wprowadziło się Technikum Chemiczne wraz ze swoimi uczniami i kadrą pedagogiczną. Ta duża i popularna szkoła z biegiem lat zaczęła przyjmować coraz mniejszą liczbę uczniów, a w 1995 została zlikwidowana.

W 1986 po przejściu na emeryturę dyrektora Fitasa stanowisko dyrektora objęła Alicja Krzyszczuk-Piekarska. W roku 1990 ponownie zaszła zmiana na tym stanowisku dyrektora, które objął Antoni Widecki. Okres zmian ustrojowych i gospodarczych na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych to także okres burzliwych przemian w polskim szkolnictwie. Zmieniły się zasady funkcjonowania placówek oświatowych. Dwójka musiała stanąć do walki z rosnącą konkurencją wielu nowo powstałych szkół średnich, w tym funkcjonujących na nowych zasadach liceów społecznych i prywatnych, często zasobniejszych finansowo. Mimo rosnącej konkurencji, szkoła pozostała jedną z najbardziej popularnych i najlepszych pod względem poziomu edukacji szkół szczecińskich.

W latach 1992-2003 dyrektorem szkoły była Wanda Zarzycka. W 1993 powołano do życia Towarzystwo Przyjaciół Szkoły, z którego inicjatywy w budynku szkoły utworzone zostało niepubliczne liceum dla pracujących, stanowiące jedno z ważniejszych źródeł finansowania szkoły. Wynajem sal lekcyjnych i czesne płacone przez uczniów tej szkoły stanowiły źródło niezbędnych w nowej sytuacji środków finansowych. Przeprowadzono dzięki temu wiele napraw i remontów w budynku szkolnym oraz zakupiono nowoczesne środki techniczne dla sal lekcyjnych, szczególnie pracowni językowych. W ostatnich latach udało się zaadaptować na sale lekcyjne duże mieszkanie służbowe, które znajdowało się na terenie szkoły. Wyremontowano salę gimnastyczną, aulę, bibliotekę i czytelnię szkolną, szkolne toalety. Odnowiono pokój nauczycielski i gabinety dyrektorów. Utworzono także dwie dobrze wyposażone sale komputerowe. Do wielu klas i klubu szkolnego został zakupiony sprzęt audiowizualny. Część funduszy Towarzystwa Przyjaciół Szkoły służyła również jako stypendia i nagrody dla uczniów najbardziej uzdolnionych: specjalnie powołana Komisja Koordynująca Pracę z Uczniem Uzdolnionym i Twórczym decydowała o przyznaniu środków finansowych uczniom, którzy osiągali szczególne sukcesy. Uczniowie najbardziej uzdolnieni zostali otoczeni planową opieką, co umożliwia im realizację zainteresowań wybiegających poza program szkolny. W szkole utworzono także profilowane klasy autorskie (np. profil politologiczny, humanistyczno-dziennikarski i matematyczno-językowy). Z inicjatywy uczniów odbywa się wiele konkursów i imprez szkolnych, z których najważniejszymi są odbywające się od kilku lat Wielki Przegląd Małych Form Teatralnych i przegląd kapel młodzieżowych "Kaloryfer".

Współczesne II Liceum Ogólnokształcące jest jedną z najlepszych szkół średnich w Polsce – w rankingu "Rzeczpospolitej" i "Perspektyw" w roku szkolnym 2006/2007 zajęło 15. miejsce w Polsce, od wielu lat znajduje się w nim w pierwszej trzydziestce. Jest też najpopularniejszym wśród kandydatów liceum w Szczecinie – o miejsce w niektórych klasach (np. biologiczno-chemiczno-fizycznej) ubiega się ponad 5 kandydatów na jedno miejsce. Uczniowie szkoły odnoszą sukcesy w wielu olimpiadach przedmiotowych oraz innych konkursach tematycznych, głównie w olimpiadzie chemicznej, olimpiadzie literatury i języka polskiego, olimpiadzie biologicznej.

W szkole odbywają się zajęcia dla gimnazjalistów z kilku przedmiotów – organizowane są również konkursy dla szkół gimnazjalnych z województwa zachodniopomorskiego m.in. Konkurs Piosenki Turystycznej i Poezji Śpiewanej "Na szlaku poezji..", "Na tropie XX wieku".

W 2009 roku szkoła rozpoczęła starania o utworzenie w szkole oddziałów realizujących program matury międzynarodowej. W lutym 2010 roku miała miejsce wizytacja przedstawicieli International Baccalaureate Organization z Genewy. W dniu 21 kwietnia 2010 r. szkole zostało przyznane świadectwo autoryzacji IBO, które umożliwia utworzenie oddziałów realizujących tok nauki matury międzynarodowej. W związku z tym faktem szkoła w roku szkolnym 2010/2011 otworzy dwa nowe oddziały: pre-IB oraz IB.

Lista dyrektorów szkoły

1946-1948 dr Franciszek Białous

1948-1949 mgr Paweł Borysławski

1949-1951 mgr Maria Wołczak

Zastępcy:

• mgr Feliks Górka
• mgr Irena Okuń

1951-1960 mgr Henryk Kański

Zastępcy:

• mgr Stanisław Ormowski
• mgr Józef Pluciński
• mgr Izabela Tkaczyk

1960-1962 mgr Kazimierz Wyrzykowski

Zastępcy:

• mgr Eugeniusz Siudziński
• mgr Izabela Tkaczyk

1962-1972 mgr Eugeniusz Siudziński

Zastępcy:

• mgr Ewa Dopierała
• mgr Irena Thiele

1972-1986 mgr Edmund Fitas

Zastępcy:

• mgr Antoni Kot
• mgr Alicja Krzyszczuk-Piekarska
• mgr Wanda Robaczewska
• mgr Irena Thiele
• mgr Mieczysław Wilkowski
• mgr Irena Wrzosek-Perłowska

1986-1990 mgr Alicja Krzyszczuk-Piekarska

Zastępcy:

• mgr Renata Koczorowska-Pyszkowska
• mgr Irena Wrzosek-Perłowska

1990-1992 mgr Antoni Widecki

Zastępcy:

• mgr Renata Koczorowska-Pyszkowska
• mgr Irena Wrzosek-Perłowska

1992-2003 mgr Wanda Zarzycka

Zastępcy:

• mgr Renata Plińska
• mgr Irena Wrzosek-Perłowska

2003-2008 mgr Mirosława Kabacińska

Zastępcy:

• mgr Ewa Ciesielska
• mgr Magdalena Guz
• mgr Renata Plińska
• mgr Marcin Żurek

od 2008 mgr Jolanta Jastrzębska

Zastępcy:

• mgr Ewa Ciesielska
• mgr Marcin Żurek
• mgr Danuta Tondryk (od 2011 roku)

Absolwenci polskiej szkoły

• Włodzimierz Odojewski, wybitny prozaik
• Robert Krupowicz, były Wojewoda zachodniopomorski
• Włodzimierz Łyczywek, prawnik, senator VI kadencji
• Mirosława Masłowska, lekarz, poseł na Sejm RP VI kadencji.
• Elżbieta Romero, poseł na Sejm RP IV kadencji.
• Piotr Waszczenko, wiceprezes Unity Line
• Daniel Jędraszko, kanadyjkarz, medalista olimpijski
• Angelika Ogryzek, Miss Polski 2011, Miss Pomorza Zachodniego 2011
• Marcin "Jurek" Grzelak, perkusista zespołu The Analogs