Dwór w Lipkowie

Dwór w Lipkowie – klasycystyczny dwór położony we wsi Lipków w gminie Stare Babice w województwie mazowickiem, w pobliżu Puszczy Kampinoskiej i niedaleko drogi Warszawa-Sochaczew. Obecnie mieści się w nim plebania.

Dwór w Lipkowie – klasycystyczny dwór położony we wsi Lipków w gminie Stare Babice w województwie mazowickiem, w pobliżu Puszczy Kampinoskiej i niedaleko drogi Warszawa-Sochaczew. Obecnie mieści się w nim plebania.

Historia

Dwór został zbudowany w 1792 roku przez Jakuba Paschalisa Jakubowicza, Ormianina przybyłego do Polski w latach 60. XVIII wieku z Tokatu w Anatolii i nobilitowanego przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego za pomnażanie pożytecznych rękodzieł. Autorem projektu był Hilary Szpilowski. Dwór jest budowlą parterową, nakrytą dachem mansardowym z bardzo szerokim ryzalitem na osi zwieńczony trójkątnym naczółkiem i artykułowanymi pilastrem. Naroża obiektu są boniowane. W okresie międzywojennym do budynku dobudowano kolumnowy portyk, który jednak zlikwidowano w trakcie odbudowy po wojnie.

Po śmierci Paschalisa Jakubowicza w 1816 lub 1817 roku dwór odziedziczył jego syn Marek Józef Paschalis. Potem Lipków należał do rodzin Miecznikowskich, Worowskich, Młodzianowskich i od 1880 roku Kazimierz Szetkiewicz, późniejszy teść Henryka Sienkiewicza. W 1909 roku jego właścicielem był Gustaw Daszkiewicz, następnie Ludwik Suwald. W latach 20. XX wieku majątek Lipków liczył 198 hektarów. Ostatnim właścicielem dworu był Jerzy Suwalda. W czasie II wojny światowej obiekt zajmowało wojsko niemieckie, potem został znacjonalizowany.

W 1948 pracownicy PGR przypadkiem zaprószyli ogień wskutek wadliwie przeprowadzonych rur do piecyków węglowych i dwór spłonął. W 1956 roku miejscowa parafia św. Rocha rozpoczęła starania o uzyskanie spalonego dworu z przeznaczeniem na plebanie. W tej sprawie wystosowano nawet podanie do premiera Józefa Cyrankiewicza. W 1957 roku Urząd do Spraw Wyznań zezwolił Wojewódzkiemu Konserwatorowi Zabytków na przekazanie parafii ruin dworu. W tym samym roku obiekt został odbudowany dzięki staraniom ksiądza kanonika Stefana Kowalczyka, proboszcza parafii NMP w Warszawie i księdza Wacława Kurowskiego.

Obok budynku znajduje się dawny park dworski i kościół św. Rocha, ufundowany w 1792 roku przez Paschalisa Jakubowicza również według projektu Hilarego Szpilowskiego.

Ciekawostki

• W latach 1881-1883 dwór w Lipkowie wielokrotnie odwiedzał Henryk Sienkiewicz. Okolice dworu upamiętnił (podobno na prośbę swojej żony Maryni) w powieści Ogniem i mieczem. Tam odbył się słynny pojedynek Jurko Bohuna z Michałem Wołodyjowskim. Ksiądz Wacław Kurowski założył we dworze prywatne muzeum historii Lipkowa i jego związków z Sienkiewiczem. Obecnie jednak zawiesiło ono swoją działalność.
• W 2001 roku wyemitowany został znaczek pocztowy o nominale 10 groszy z wizerunkiem dworu w Lipkowie.
• Dwór w Lipkowie służył jako sceneria do kilku filmowych epizodów, m.in. w filmach: Odsiecz wiedeńska, Polskie drogi, 07 zgłoś się, Katastrofa na Gibraltarze.