” | Cmentarz żydowski w Toruniu – położony przy Jakubskim Przedmieściu, między ulicami Antczaka, Pułaskiego i Konopackich w Toruniu, powstał najpewniej w XVIII wieku; obecny cmentarz jest prawdopodobnie tożsamy z wymienionym w dokumentach z 1723 r. miejscem pochówku dla Żydów na gruntach miejskich przed bramą św. Jakuba. Z 1810 roku pochodzi wzmianka o szkodach, jakie na cmentarzu czyniło bydło wypasane przez mieszkańców przedmieść Jakubskiego i Św. Katarzyny, najstarszy zachowany nagrobek natomiast pochodził z 1847 roku. W czasach PRL-u uległ poważnej dewastacji i został zlikwidowany w 1975 roku. Nie zachował się ani jeden nagrobek, a ich wygląd znany jest jedynie z dokumentacji wykonanej w tym roku przez Pracownię Konserwacji Zabytków, do której dokumentację fotograficzną sporządził Bohdan Horbaczewski. Do rejestru zabytków teren pocmentarny trafił w 1991 roku, jednak nie zapobiegło to rozebraniu resztek domu przedpogrzebowego przez okoliczną ludność. W 2009 r. teren cmentarza został uporządkowany - wytyczono na nowo alejki, uczytelniono pozostałości ogrodzenia, osadzono metalowe furtki na pozostałościach dawnej bramy od strony ul. Pułaskiego oraz dokonano odsłonięcia kamienia upamiętniającego najwybitniejszą postać pochowaną na cmentarzu - rabina Cwi Hirsz Kaliszera. Ponadto w 2010 r. ustawiono tablicę informacyjną ze zdjęciem domu przedpogrzebowego i historią cmentarza. |
