Cmentarz Grabiszyński

0

Cmentarz Grabiszyński – obok Cmentarza Osobowickiego, Cmentarza Świętej Rodziny, Cmentarza Świętego Wawrzyńca jedna z największych nekropolii we Wrocławiu. Cmentarz w swoich obecnych granicach to jedna z trzech części stanowiących w pierwszej połowie XX w. większy kompleks cmentarny. Początkowo był to cmentarz na którym chowano zmarłych z południowych parafii Wrocławia, ewangelickich: św. Elżbiety i św. Trójcy, katolickich: św. Karola Boromeusza i św. Elżbiety Węgierskiej oraz zakonników z klasztoru Bonifratrów. Później stał się cmentarzem komunalnym.

Czytaj dalej

Cmentarz Grabiszyński – obok Cmentarza Osobowickiego, Cmentarza Świętej Rodziny, Cmentarza Świętego Wawrzyńca jedna z największych nekropolii we Wrocławiu. Cmentarz w swoich obecnych granicach to jedna z trzech części stanowiących w pierwszej połowie XX w. większy kompleks cmentarny. Początkowo był to cmentarz na którym chowano zmarłych z południowych parafii Wrocławia, ewangelickich: św. Elżbiety i św. Trójcy, katolickich: św. Karola Boromeusza i św. Elżbiety Węgierskiej oraz zakonników z klasztoru Bonifratrów. Później stał się cmentarzem komunalnym.

Historia

Cmentarz Grabiszyński I znajdował się między ulicami: Hallera, Romera i Grabiszyńską, w miejscu, w którym znajduje się dziś Park Grabiszyński. Został założony w roku 1868, w centralnej części cmentarza stała kaplica, wybudowana według projektu architekta Zimmermanna w stylu naśladującym renesans włoski. Kaplica i cmentarz zostały zniszczone w czasie oblężenia Wrocławia. Po wojnie cmentarz nie był użytkowany i ulegał ciągłej dewastacji, decyzję o likwidacji cmentarza podjęto w latach 60. Po likwidacji cmentarza w jego miejscu utworzono park, dawny układ alei cmentarnych został zmieniony, jedynie w kilku miejscach znaleźć można fragmenty grobów i innych urządzeń cmentarnych.

Cmentarz Grabiszyński II został założony w 1881 r., jest jedyną częścią dawnego kompleksu cmentarnego, używaną do dziś. W 1882 r. wybudowano według projektu architekta Kesslera neoromańską kaplicę poświęconą pamięci Karoliny Gierth, kaplica ta używana jest dziś do odprawiania ceremonii żałobnych. Zdecydowana większość niemieckich nagrobków została zlikwidowana w latach 50. Oprócz pól grzebalnych, z grobami ziemnymi znajdują się także pola urnowe oraz kolumbarium, dwie kwatery zarezerwowane są dla zmarłych wyznania prawosławnego.

Cmentarz Grabiszyński III powstał w 1916 r. po wschodniej stronie ulicy Grabiszyńskiej, na południowym skraju najstarszej części kompleksu cmentarnego. Centralny element cmentarza stanowiło wybudowane w 1926 r. według projektu Konwiarza krematorium. W 1927 r. w jednej z wolnych kwater na południowym skraju nekropolii urządzono Cmentarz Żołnierzy Włoskich, zmarłych w niewoli niemieckiej pod koniec I wojny światowej, który dziś, wraz z niewielka kwaterą grobów dziecięcych znajdującą się przy pętli tramwajowej, stanowi jedyny zachowany element dawnej nekropolii. Ta część cmentarza stanowi obecnie zasadniczą część Parku Grabiszyńskiego.

Znane osoby pochowane na Cmentarzu Grabiszyńskim

Na cmentarzu spoczywają m.in.:

  • Andrzej Adamus (1949-2004) – wydawca
  • doc. Stanisław Baranowski (1935-1978) – meteorolog, glacjolog, polarnik wykładowca Uniwersytetu Wrocławskiego
  • Piotr Bednarz (1949-2009) – działacz opozycji w PRL-u, odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
  • prof. Janina Bogusławska-Jaworska (1930-2002) – lekarz, założycielka Kliniki Onkologii i Hematologii Dziecięcej we Wrocławiu
  • prof. Marcin Bukowski (1902-1997) - architekt kierujący odbudową wrocławskich zabytków
  • Stanisław Chaciński (1936-1990) – poeta
  • Zbigniew Cynkutis (1938-1987) - reżyser teatralny
  • prof. Władysław Czapliński (1905-1981) – historyk, wykładowca Uniwersytetu Wrocławskiego
  • prof. Jerzy Czernik (1938-2010) - chirurg dziecięcy, prezes Polskiego Towarzystwa Chirurgów Dziecięcych
  • Ryszard Francman (1943 - 2010) - kaskader
  • Lothar Herbst (1940-2000) – poeta, dziennikarz
  • Vilma Illing (1871-1903) – aktorka dramatyczna
  • Henryk Jagodziński (1928-2000) - satyryk, aforysta
  • Antoni Jahołkowski (1931-1981) - aktor
  • prof. Marian Jakóbiec (1910-1998) – pisarz, slawista, wykładowca Uniwersytetu Wrocławskiego
  • Roman Jasielski - wydawca
  • Jan Kaczmarek (1945-2007) – satyryk
  • Józef Kaleta (1925-2007) – ekonomista, prof. AE, polityk
  • dr Aleksander Korman (1926-2004) – ekonomista, samorządowiec, działacz społeczny i historyk-amator, doktor ekonomii, radny miasta Wrocławia
  • Agnieszka Kotlarska (1972-1996) – Miss Polski 1991, Miss International 1991
  • Rafał Maszkowski (1838-1901) – muzyk, dyrygent Wrocławskiego Towarzystwa Muzycznego
  • Jan Mazur (1947-2008) - dziennikarz muzyczny
  • Kazimierz Michalczyk (1955-1982) – tokarz z Elwro, ofiara stanu wojennego, postrzelony 31 sierpnia 1982 r., zmarł w szpitalu 2 września
  • Mikołaj Michalewicz (1978-2005) – aktor (współzałożyciel teatru Ad Spectatores)
  • Zygmunt Molik (1930-2010) - aktor
  • Marek Motas (1945-2007) - kompozytor i autor tekstów, satyryk, reżyser dźwięku
  • Jan Pławnicki (1936-2009) - dziennikarz, działacz społeczny
  • prof. Stanisław Rospond (1906-1982) – językoznawca, wykładowca Uniwersytetu Wrocławskiego
  • Jan Różewicz (1953-2008) - reżyser i scenarzysta teatralny
  • Stanisław Szeligowski (1887-1966) – astronom
  • Tadeusz Szwed (1938-1999) – fotoreporter
  • Matylda Szczudłowska (1902-2006) – lekarz weterynarii, specjalistka okulistyki weterynaryjnej
  • ks. Paweł Szuflat (1889-1981) - duchowny greckokatolicki
  • prof. Stefan Ślopek (1914-1995) - lekarz mikrobiolog
  • prof. Andrzej Karol Teisseyre (1938-1991) - geolog, wykładowca Uniwersytetu Wrocławskiego
  • prof. Mieczysław Teisseyre (1925-2008) - wykładowca Politechniki Wrocławskiej
  • Jan Trzynadlowski (1912-1995) – literaturoznawca
  • Bruno Tschötschel (1874-1941) – rzeźbiarz
  • dr Bronisław Turoń (1923-1984) - mediewista, działacz ruchu turystycznego
  • prof. Wojciech Walczak (1916-1984) - geograf, wykładowca Uniwersytetu Wrocławskiego
  • Andrzej Waligórski (1926-1992) – poeta i satyryk
  • prof. Józef Wąsowicz (1900-1964) - kartograf, wykładowca Uniwersytetu Wrocławskiego
  • prof. Wojciech Wrzesiński (1934-2013) - historyk, rektor Uniwersytetu Wrocławskiego
  • prof. Seweryn Wysłouch (1900-1968) - historyk państwa i prawa, wykładowca Uniwersytetu Wrocławskiego
  • prof. Zdzisław Zagrobelny (1932 - 2011) - chirurg, twórca polskiej szkoły krioterapii, rektor Akademii Wychowania Fizycznego w latach 1984 - 1990 i 1996 -2002
  • prof. Henryk Zieliński (1920-1981) - historyk, wykładowca Uniwersytetu Wrocławskiego
  • prof. Józef Ziółkowski (1934-2008) - chemik, wykładowca Uniwersytetu Wrocławskiego
  • Michał Żywień (1927-2008) - dziennikarz

Cmentarz Grabiszyński - to miejsce nie posiada jeszcze przewodnika. Jeśli znasz to miejsce, to tutaj możesz napisać przewodnik.