Browar Karscha

Browar Karscha – nieistniejący browar, położony w Kielcach na Wzgórzu Karscha przy skrzyżowaniu ulic Jana Pawła II i Ogrodowej, wybudowany w latach 1869–1872.

Browar Karscha – nieistniejący browar, położony w Kielcach na Wzgórzu Karscha przy skrzyżowaniu ulic Jana Pawła II i Ogrodowej, wybudowany w latach 1869–1872.

Historia

Pierwotnie teren, na którym znajduje się Browar Karscha, należał do rozciągającego się do Sukowa biskupiego folwarku zwanego Psiarnią, upaństwowionego pod koniec XVIII w., podobnie jak inne dobra biskupów krakowskich. W 1847 Aleksander Dunin Borkowski został mianowany budowniczym powiatu kieleckiego, zaś trzy lata później, najprawdopodobniej z protekcją naczelnika powiatu kieleckiego Tomasza Zielińskiego, otrzymał w wieczystą dzierżawę za roczny czynsz 9 rubli ową posiadłość na wzgórzu. Borkowski wybudował tam dwór według swojego projektu, oficynę, stajnię i wozownię. Od strony południowej założył ogród.

W 1868 Borkowskiego pozbawiono stanowiska ze względu na to, że nie miał protekcji naczelnika. Został więc zmuszony do odsprzedania posiadłości pochodzącemu z Radomia Ludwikowi Strumpfowi za 15. tys rubli. Nowy właściciel na zakupionej ziemi wybudował w latach 1869–1872 browar według projektu Franciszka Ksawerego Kowalskiego. Zakład stał się jednym z najnowocześniejszych tego typu na ziemiach polskich. W 1878 zyskał on napęd parowy o mocy 35 koni. W najlepszych latach swojej działalności browar zatrudniał 64 pracowników.

Pod koniec XIX w. właścicielem browaru stał się inny radomski przemysłowiec, Teodor Karsch, który zakupił go za 205 728 rubli. Z jego polecenia dobudowano od strony wschodniej funkcjonującą do dziś oficynę. Po 1916 produkcja piwa zaczęła podupadać, choć w okresie międzywojennym produkowano jeszcze gatunkowe wódki i likiery. W 1921 w browarze pracowało 30 pracowników, budynki powoli uległy dewastacji. Po zakończeniu II wojnie światowej wywłaszczono je z przeznaczeniem na magazyny. Część z nich została rozebrana, a w 1958 dwór został przejęty przez państwo.

Obecnie

Obecnie Wzgórze Karscha jest własnością prywatną. Wyjątkiem jest budynek starego browaru. W 2007 pojawił się pomysł na budowę kamienic wzdłuż ul. Jana Pawła II i zabudowę pozostałości ogrodu. Developer postanowił otworzyć w budynku restaurację oraz wybudować obok apartamentowce, na co nie zgodził się konserwator zabytków.